Hacı Bektaş Veli, “Sevgi varken nefret niye, Barış varken savaş niye, kardeşlik varken didişmek niye, Dostluk varken düşmanlık niye, hoşgörü varken bağnazlık niye, Özgürlük varken tutsaklık niye, Adalet varken, haksızlık niye?” de ve kardeşliği dostluğu böyle özetler. Kinler dostluğu karartır, gönlü yaralar; kinleri gönlümüzden söküp atmıyoruz …
Mevla’nın şu güzeli de çatışma içinde yaşayan günümüz insanın dersler çıkaracağı öğütlerle dolu ve adeta çağımız insanına bir haykırış, niteliğinde:
Beri gel, daha beri, daha beri.
Bu yol vuruculuk nereye denk böyle?
Bu hır gür, bu savaş nereye denk?
Sen bensin işte, ben senim işte.

Ne diye bu direnme böyle, ne diye?
Ne diye aydınlıktan kaçar aydınlık, ne diye?
Topumuz bir tek olgun kişiyiz, bir tek,
Ne diye böyle şaşı olmuşuz ne diye?
Zengin yoksulu hor görür, ne diye?
Sağ soluna yan bakar ne diye?
İkisi de senin elin ikisi de,
Peki, kutlu ne, kutsuz ne?
Topumuz bir renk inciyi, bir tek.
Başımız da tek, aklımız da tek.
Ne diye iki görür olup kalmışız,
İki büklüm gök kubbenin altında, ne diye?
İnsan kendi için ne istiyorsa, diğerleri için de aynı şeyi arzu ettiği sürece “insan” dır. Bir gün Mevlana Hazretleri öğrencileriyle birlikte Konya sokaklarında dolaşırken, yıkık bir evin önüne gelirler. Beş on köpek o evin bahçesini mekân tutmuş birbirleriyle güzel güzel oynaşmaktalar. Bu durumu gören öğrenciler Mevlana’ya dönerek; efendim, derler, bakın köpeklere. Biz insanlardan daha iyi geçiniyorlar, kavga etmeden yaşayabiliyorlar. Evet ne kadar güzel sözler bunlar.
Kardeşliğin temelini: güven, sadakat, doğruluk, iyi niyet, yardımlaşma, sevgi ve saygı, kardeşi için feragat etmek, kendi ihtiyacı varken başkasını kendisine tercih etmek, merhamet, hoşgörü, adalet, ahde vefa yani sözünde durmak, güzel ve yumuşak sözlü olmak, zirayet etmek ve imkanlar ölçüsünde hediyeleşmek, selamlaşmak gibi güzel davranışlar oluşturur. Mevlana’nın yedi öğüdü dostluk ve barış için çok önemlidir. Şöyledir:
Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol.
Şefkat ve merhametle güneş gibi ol.
Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol.
Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol.
Hoşgörürlükte deniz gibi ol.
Ya olduğun gibi görün
Ya göründüğün gibi ol.