Oluşturulan 16 kişilik proje ekibi, Atatürk’ün geçtiği tarihi güzergahtaki serüvenini gün ışığına çıkarırken, hayata geçirilecek yatırım çalışmaları da netleşti.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’dan önce Kavak ve Havza’ya oradan da Amasya’ya uzanan 98 kilometrelik yolculuğu, gün ışığına çıkarıldı. Yolculuk sırasında neler yaşandığını tespit eden Büyükşehir Belediyesi, turizme kazandırılacak Kurtuluş Yolu Projesi’ni hayata geçirmeye hazırlanıyor.
2 ay süren çalışma kapsamında proje ekibi, 1919 yılına ait belgeleri ve fotoğrafları araştırıp inceleyerek, yöre halkının anılarını dinledi. Ticaret kervanlarının geçtiği İpek Yolu’nda yer alan eserler araştırıldı. Elde edilen bilgiler ışığında da Gazi Mustafa Kemal’in yolculuk sırasında neler yaşadığı ve kimlerle sohbet ettiği belirlenip projelendirildi. Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz’a sunulan heyecan uyandıran projenin hayata geçirilmesine karar verildi.
Hanlar restore edilecek, yeni müzeler oluşturulacak
Atatürk’ün Amasya’ya giderken kullandığı Samsun-Sivas-Bağdat İpek Yolu hattında birçok han bulunuyor. Çamlıhan, Susuz Han, Topalhan, İkizhan ve Çakallı Han, proje kapsamında eski özelliklerine uygun olarak yeniden inşa edilerek, düzenlenecek. Tarihi dokuları içinde işler hale getirilecek hanlardaki anılar, sanat yapıları ve heykellerle yaşatılacak. Mustafa Kemal Atatürk’ün konaklayıp kahve içtiği Susuz Han, kafeterya gibi dizayn edilerek, o an balmumu heykellerle canlandırılacak. Çakallı Han’da kalan seyyah ve diplomatların anıları, yazıları ve fotoğrafları, tarihi dokusu bozulmadan yapılacak açık hava müzesinde sergilenecek. Hanlardan biri kahvehaneler, biri ise diplomatlar müzesi haline dönüştürülecek. Çakallı Han ile Doruk Kahvesi arasında da o dönem kullanılan yerli arabalar yapılarak nostaljik turlar düzenlenecek.
Kavak eskiye nahiye binası yeniden inşa edilecek
Mustafa Kemal’in Kavak’ta uğradığı Nahiye Binası yeniden inşa edilerek, Tirit Evi’nin girişine yol güzergahında kendisine bağlı atlı birliklerle Atatürk’ün güvenliğini sağlayan Çerkes Ekrem Bey’in heykeli yapılacak. Kavak’tan Havza’ya geçerken de güzergahta bir takım sanatsal dokular yapılarak Havza’da kaldığı Mesudiye Oteli müze haline getirilecek. Otelde kaldığı süre içinde sık sık telgraf çektiği telgrafhane yine müzeye dönüştürülerek, çektiği telgraflar ve aletler sergilenecek. Havza-Amasya arası yolculuk sırasında bölgenin tüm un ihtiyacını karşılayan Atatürk’ün uğrayıp kahve içerek ahali ile sohbet ettiği Sekizgöz Un Değirmeni, eski haline uygun olarak yapılıp un öğütecek ve kara fırında ekmek yapacak. Ayrıca Sekizgöz’deki birkaç bina da müze haline getirilecek.
Tarihi yapılar restore edilecek
Proje çerçevesinde tarihi köprüler, çeşmeler, hanlar, ambarların da restore edileceği çalışmada ayrıca belirli noktalara da o günlerde yer alan namazgahlar koyulacak. O dönemde işleyen han ve kahveler işler hale getirilecek. Yol güzergahında tarlada çalışanlar ve silindirleri çeken öküzler de unutulmayacak. Mal taşıyan kervanlar ve kağnı arabaları, hanların önünde yerini alacak, samanlıklar, hanlıklar, atlı, yaylı arabaları ve deve katarları da bu nostaljiye katkı verecek.
“Atatürk’ün izini takip edeceksiniz”
Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Zennube Albayrak, saha çalışmaları tamamlandığında insanların 1919 Samsun’una geri dönerek, Büyük Önder’in ilk yolculuğunu yeniden yaşayacaklarını söyledi. Çalışmaların başlama aşamasına geldiğini ifade eden Albayrak, “Büyükşehir Belediyesi olarak, bu projeye büyük önem veriyoruz. Arkadaşlarımız tarihi dokuyu yansıtmak için o dönemlerden kalan eserleri ve objeleri toplamaya başladı. Köyleri tek tek dolaşıp o günlere ait farklı ve özel ne varsa bunları o müzelerde sergileyeceğiz. Proje tamamlandığında ise insanlarımız, Atatürk’ün bilinmeyen bu meşakkatli ilk yolculuğuna çıkarak, milli kurtuluş ruhunu hissedecek. Bu güzergaha girdiklerinde hiç sıkılmadan, belirli noktalarda ihtiyaçlarını karşılayarak, Mustafa Kemal’in yolunu ve izini takip edecek, bu nostalji içinde bilgilenip 1919 Mayıs’ını yeniden yaşayacak. Kısacası Kurtuluş Yolu, turizm amaçlı içi dolu dolu tarihi bir yol olacak” şeklinde konuştu.
Güzergahtaki evler boyanacak
Atatürk'ün geçtiği dönemlerde dış dokusu özelliğini yitirmiş binaların dış cephelerini iyileştireceklerini de dile getiren Genel Sekreter yardımcısı Zennube Albayrak, “Sıvasız boyasız evleri küçük rötuşlarla o dokuya uygun hale getireceğiz. Sıvasız yerler sıvanıp boyanacak. Güzergah devam ederken de kamulaştırmış olduğumuz binalar vardı. Bu binaları günümüze uyarlayacağız. Gerekirse tescilleyeceğiz. Çünkü hakikaten korunması gereken güzel binalar. Onları onarıp gelecek nesillere aktarabilmek için veya bizlerden sonra da korunmasını sağlamak için tescil ettireceğiz. Saha çalışmalarına ise haziran sonu gibi başlayacağız” ifadelerini kullandı.
Köksal ÖNER / SAMSUN
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.