Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliğinin (GAZBİR) yıllık raporundan derlediği bilgilere göre, 2026'ya kadar planlanan yatırımlarla yaklaşık 130 yeni yerleşim yerine doğal gaz arzının sağlanması öngörülüyor. Buna göre, 2023 sonu itibarıyla Türkiye doğal gaz dağıtım şebeke uzunluğu çelik, polietilen ve servis hattı olmak üzere toplam 202 bin 100 kilometreye ulaştı ve 2018-2022 döneminde dağıtım şebekesi yıllık ortalama yüzde 7 büyüdü. Şebeke uzunluğu geçen yıl ise bir önceki yıla göre yüzde 11 büyüme kaydetti.
Bu yıldan itibaren 2026'ya kadar yıllık ortalama 15 bin kilometrenin üzerinde şebeke inşası planlanıyor. 2026 sonu itibarıyla doğal gaz dağıtım şirketlerinin yatırımlarıyla Türkiye doğal gaz dağıtım şebekesinin uzunluğunun 250 bin kilometreyi aşması bekleniyor.
Rapora göre, 2023 sonu itibarıyla 81 il ve 845 yerleşim yerine doğal gaz arzı sağlandı. Yıl başında yapılan planlamada 2023'te toplam 90 yeni yerleşim yerine gaz arzı hedeflenirken dağıtım şirketlerinin yatırım planlarını genişletmesiyle 102 yeni yerleşim yerine arz sağlandı. Böylece 2023, bir yılda en fazla yeni yerleşim yerine doğal gaz arzı sağlanan yıl oldu.
Geçen yıl sonu itibarıyla Türkiye'deki 51 merkez ilçe dahil olmak üzere 973 ilçenin 757'sine doğal gaz ulaştırıldı. Aynı dönemde 88 beldeye doğal gaz götürüldü. 2024-2026 döneminde planlanan yatırımlarla 128 yeni yerleşim yerine daha doğal gaz arzının sağlanması hedefleniyor. Öte yandan, Türkiye'de doğal gaz dağıtım şirketleri geçen yıl 17 milyar liranın üzerinde yatırım yaparken, 2024-2026 döneminde toplam 75 milyar liralık yatırım planlanıyor.
Türkiye nüfusunun yüzde 84'ü doğal gaza erişebiliyor
Rapora göre, geçen yıl dağıtım şirketleri tarafından mevcut ve genişleme bölgelerindeki yatırımlar ile ulaşılan nüfus yüzde 1,9 artarak 71,5 milyon oldu. 2023 sonu itibarıyla Türkiye nüfusunun yüzde 84’ünün doğal gaza erişim imkanı bulunuyor. Türkiye'de aktif doğal gaz kullanan nüfus, geçen yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde 3,3 artarak 62,7 milyona ulaştı.
Son 5 yıllık dönemde doğal gaz kullanan nüfus yaklaşık 10,5 milyon arttı. 2019'da Türkiye nüfusunun yüzde 63’ü aktif doğal gaz kullanıcısıyken geçen yıl sonu itibarıyla yüzde 73'e yükseldi. 2026 sonuna kadar aktif kullanıcının yüzde 18 artarak 71,5 milyona ulaşması öngörülüyor. Geçen yıl sonu itibarıyla Türkiye, 20,8 milyon doğal gaz abonesi ile Avrupa’da İtalya ve Almanya'nın ardından en çok doğal gaz abonesine sahip üçüncü ülke oldu.
Avrupa ülkelerinin doğal gaz abone sayısının doygunluğa ulaşması, gelecek yıllarda Türkiye'de potansiyel abonelerin aktif hale gelmesi ve şebeke yatırımlarının devam etmesinin etkisiyle Türkiye’nin 2025'te Avrupa’da abone sayısı en fazla olan ikinci ülke olacağı öngörülüyor. Türkiye’de doğal gazın en çok kullanıldığı İstanbul’da abone sayısı geçen yıl yaklaşık 121 bin artarak 5,7 milyona ulaşırken Başkent Ankara'da yüzde 2 artışla 2 milyon oldu.
Haneler günlük ihtiyaçlarında doğal gazı tercih etti
Geçen yıl Türkiye doğal gaz tüketimi bir önceki yıla göre yüzde 6 azalarak 50 milyar metreküp olarak gerçekleşti. Geçen yılın 2022'ye göre daha sıcak geçmesi, elektrik üretiminde doğal gaz yerine alternatif enerji kaynaklarının kullanılması, sanayide tüketimin azalması ve 11 ili etkileyen Kahramanmaraş depremleri sonucunda tüketimin düşmesi sebebiyle 2023'te doğal gaz tüketimi bir önceki yılın altında kaldı. Konutlarda doğal gaz tüketimi de geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 6 azalarak 17 milyar metreküp oldu. Doğal gazla elektrik üreten santrallerin tüketimi 2022'ye kıyasla yaklaşık yüzde 4, sanayide tüketim ise yüzde 8 azaldı.
Doğal gaz tüketiminde en fazla paya sahip sektör yüzde 34’le konutlar olurken, bunu yüzde 28'le elektrik santralleri, yüzde 24'le sanayi ve yüzde 11'le hizmet sektörü izledi. Türkiye’de her 100 hanenin yaklaşık 59’u ısınma, pişirme ve sıcak su ihtiyaçlarını karşılamak için doğal gaz kullandı. Isınma amaçlı kullanımda hanelerin yüzde 57’si doğal gazı, yüzde 22’si kömür, yüzde 17’si biyokütle yakıtlarını tercih etti. Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında ısınma amaçlı doğal gaz tüketimi sıralamasında Almanya ve İtalya’dan sonra üçüncü oldu.