Buğdayda verim ve kalite artışı için gübrelemenin önemi

Samsun’da 2021 yılı TÜİK verilerine göre 963 bin 15 dekar buğday ekim alanı ve 339 bin 133 ton da üretim miktarı bulunuyor. Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında 16 ilçede buğday üretimi desteklenerek yetiştiriciliği yapılıyor.
Tüm bitkilerde olduğu gibi, buğday yetiştiriciliğinde de verim ve kaliteyi etkileyen faktörlerin başında su (yağış) ve gübreleme geliyor. Gübrelemeden beklenen yararı tam olarak sağlanabilmesi için iklim ve toprak şartlarına göre tarım tekniklerini (toprak işleme, sulama, zirai mücadele, sertifikalı tohumluk ve gübreleme) tam ve doğru olarak uygulamak gerekiyor. Buğday yetiştiriciliğinde verimi en çok sınırlayan faktör yağış miktarı olurken, yağışın dağılımı ve yağış miktarına göre dekara verilmesi gereken azotlu gübre miktarı da büyük önem taşıyor.

“Gübre kullanmadan dekardan alınacak ürün miktarını artırmak mümkün değil”
Konu ile ilgili bir açıklama yapan Samsun İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, “Hangi bitki olursa olsun taban gübre kullanmadan dekardan alınacak ürün miktarını artırmak mümkün değildir. Aynı şekilde üst gübre (azotlu) miktar ve çeşidini iyi belirlemek ve zamanında uygulamak gerekir. Üst gübrelemede önemli husus, toprak analiz sonuçlarında verilmesi gereken azot miktarının bitkinin ihtiyaç duyduğu dönemde toprakla buluşturulmasıdır. Üst gübrelemede verilecek gübre (azot) miktarı, yağış ve sulama durumuna göre değişmektedir. Yağışı az olan yörelerde sulama yapılmaksızın yapılan yetiştiricilikte üst gübresi bir defada kardeşlenme dönemi sonlarına doğru, yağışı yeterli veya sulama yapılan yörelerde üst gübresi iki defa olmak üzere, birincisi kardeşlenme ortasında, ikincisi ise sapa kalkma döneminde verilmelidir. Azotun sulu koşullarda, bitkinin azot tüketimine bağlı olarak, parçalar halinde verilmesi verimi ve kaliteyi arttırır. Yağışlı geçen yıllarda verim fazladır ancak bu kez de uygun gübreleme yapılmazsa protein oranı düşük olur. Çünkü buğday danesinde protein ve nişasta bulunmakta olup yağışlı yıllarda nişasta daha uzun süre ve miktarda danede birikir. Protein oranının istenen seviyede elde edilebilmesi için en önemli faktör azotlu gübrelemedir. Çünkü proteinin yapı taşı azottur. Yetersiz miktarda verilen ve zamanında uygulanmayan azot; verim, protein ve kalite düşüklüğüne sebebiyet verir. Proteinin yapı taşı azot olduğundan yağışlı geçen yıllarda danede protein oranını artırmak için üst gübrelemenin parçalar halinde verilmesi gereklidir. Yeterli miktarda uygulanmayan azot protein, verim ve kalite düşüklüğüne neden olmaktadır. Azot kolay çözünen ve hareketli bir besin elementidir. Bitki tarafından kullanılamadığında Nitrat şeklinde yıkanarak veya Amonyak şeklinde gaz halinde kaybolur. Buğday bitkisinin başlangıçta yavaş olan azot alımı, sapa kalkma döneminde artarak başaklanma döneminde en üst düzeye ulaşır. İlk gelişme dönemlerinde aşırı azot; vejetatif gelişmeyi teşvik ederek, soğuğa, kurağa, hastalıklara ve yatmaya hassasiyeti arttırarak verimliliği düşürür. İleri gelişme dönemlerinde ise toprakta yeterli azotun bulunmaması kaliteyi düşürür. Üst gübreleme, kalite ve verimin artırılmasında etkili olduğu gibi, hastalık ve zararlı mücadelesi ile bitkinin olumsuz iklim koşullarına dayanıklılığı üzerinde de çok önemli bir faktördür” diye konuştu.