Tarım, insanlık tarihinin belki de en köklü mesleği, ama aynı zamanda en çok dönüşenlerinden biri. Eski tarım sistemine bakmak, modern dünyada unuttuğumuz bazı değerleri hatırlatmak gibi. O dönemin çiftçileri, toprağı bir iş değil bir yaşam biçimi olarak benimserlerdi; toprağa duydukları saygı, yetiştirdikleri mahsulün bereketine inanışları, modern tarımın çok ötesindeydi.
Eski tarım sisteminde ailelerin toprakla olan bağı, ekonomik bir zorunluluktan ziyade bir kültürel mirastı. Küçük ölçekli aile çiftlikleri, ekmeğin tüm süreçlerini kendi içinde barındırırdı. Traktörlerin, makinelerin olmadığı zamanlarda el gücü, hayvan gücü ve sabanın sesi toprakla bütünleşirdi. Bu sistemde köylüler, sadece ekmeğini kazanmaz, aynı zamanda birbirine destek olurdu. Komşular arasında dayanışma, yardımlaşma kültürü ön plandaydı. Bir aile mahsul toplarken komşusu ona yardım ederdi, diğer sezon o komşunun yanında olunurdu.
Bir de mahsul zamanı ve hasat bayramları vardı. Her ne kadar iş zorluklarla dolu olsa da tarlada geçen bir günün sonunda toprak kokusu, yorgun ellerin coşkusu vardı. Her şey belirli bir ritme göre ilerlerdi. Mevsimlerin değişimi, toprağın dinlenmesi, mahsulün olgunlaşma zamanı, eski sistemin ne kadar doğal bir döngü içinde çalıştığını gösteriyordu.
Ancak bu sistemin kendine has zorlukları da vardı. Üretimdeki sınırlı teknoloji, verimliliği düşürdüğü gibi, çiftçilerin gelirlerini de sınırlıyordu. Bununla birlikte, çoğu tarım işçisi, mevsimsel döngülere bağlı olduğu için sürekli bir gelir güvencesine sahip değildi. Bugün baktığımızda bu sisteme nostaljik bir özlem duyabiliriz ama bu, çiftçilerin her gününü kolaylaştırmadı.
Modern tarım sisteminin hızla gelişmesiyle birlikte, eski tarım sistemi yavaş yavaş tarih oldu. Traktörler, biçerdöverler, modern tarım teknikleri ve genetiği değiştirilmiş ürünler sahneye çıktı. Bu, verimliliği artırsa da, bazı değerleri de kaybettirdi. Toprak artık bir yaşam tarzı değil, bir üretim aracı olarak görülmeye başlandı. Çiftçinin toprağa duyduğu sevgi ve bağlılık ise, yerini makinelerin soğuk çalışmasına bıraktı.
Eski tarım sistemi bir anlamda yok oldu belki ama köylünün toprakla olan duygusal bağını hatırlamak, bizim için önemli bir ders olmalı. Çünkü modern tarımda her ne kadar teknolojik imkanlara sahip olsak da, toprağın dilini anlayabilmek, toprakla uyum içinde yaşamak ve çalışmak, o eski günlerin mirasıdır. Belki de bugün, tarım politikalarımızı belirlerken, geçmişin o sıcak anılarını, tarla başındaki yorgun ama mutlu yüzleri hatırlamak ve toprağa hak ettiği değeri yeniden vermek gerekecek.