2011-2020 döneminde Birleşmiş Milletler nezdinde trafik kazalarına bağlı can kayıplarında yüzde 50 hedefini tutturan iki ülkeden biri olan Türkiye, 2021-2030 yılları arasında da trafik kazalarından kaynaklı can kayıplarının yüzde 50 azaltılması, 2050'de “sıfır can kaybı” hedefine yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda İçişleri Bakanlığı trafik kazlarının önlenmesine yönelik yol haritasını belirleyen kısa, orta ve uzun vadeli planlarını içeren “Trafik Kazalarını Önleme Planı”, “Kurban Bayramı Trafik Tedbirleri” ve “Motosiklet Kazaları” konulu 3 genelgeyi illere gönderdi.
Genelgeler ile trafik kazalarına bağlı can kayıplarının önüne geçilmesine yönelik, etkin ve yoğun denetimlerin yanı sıra emniyet kemeri ve kask kullanımına, bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetlerinin önemine dikkat çekildi.
Komisyon tarafından illerin “trafik kazalarını önleme” planı hazırlanacak
Valiliklere gönderilen “Trafik Kazalarını Önleme Planı” konulu genelge ile, valiler tarafından, emniyet/jandarma trafik sorumluluk alanında Kurban Bayramı tatilini de içine alacak şekilde, vali ya da görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında polis, jandarma, ulaştırma, belediye, sağlık, milli eğitim, tarım ve orman ile ilgili diğer birim temsilcilerinden oluşacak bir komisyon kurulacak. Bu komisyon tarafından 180 günlük “Trafik Kazalarını Önleme Planı”nı hazırlanacak. Bu plan ile “aşırı hızla mücadele”, “emniyet kemeri ve kask kullanımı”, “yaya önceliği”, “motosiklet/motorlu bisiklet kullanımı” ve “cep telefonu kullanımı” vb. konularda il sınırları içerisinde meydana gelen ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarının azaltılarak trafik güvenliği artırılacak.
Etkin ve yoğun denetimlerle saha hakimiyeti arttırılacak
Bu yılın ilk altı ayı ile geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırılarak trafik kazalarına sebep olan ihlallerin gerçekleştiği yerler ve ihlalin türü, bu ihlaller nedeniyle meydana gelen kazaların oluş türleri, zamanları ve sürücü kusurları vb. bilgileri analiz edilecek.
Etkin, sürekli ve yoğun denetimlerle saha hakimiyeti artırılacak, mobil/motorize trafik ekip/timlerinin görünür olması sağlanacak. Trafik ekiplerinin özellikle kazaların yoğun olduğu sorumluluk güzergâhlarında, ekip araçlarının tepe lambaları açık bulundurulacak. İhtiyaç duyulması halinde Polis ve Jandarma Trafik Ekiplerince karma ekipler oluşturularak müşterek denetim yapılabilecek.
Havadan denetimlere ağırlık verilecek
Denetim faaliyetlerinin her zaman ve her yerde etkin bir şekilde gerçekleştirilerek sürücülerde “algılanan yakalanma riski duygusu” sürekli ve üst düzeyde tutulacak. Buna yönelik genel denetimlerin yanı sıra drone, helikopter vb. hava araçlarıyla yapılan trafik kontrollerine de ağırlık verilecek.
Radar araçları 7/24 esasına programlanacak
Aşırı Hızla Mücadele kapsamında, hız denetimlerinin çevirme ekipleriyle birlikte yapılması için gerekli planlamalar yapılacak. Tüm radar araçlarının gündüz ve gece istisnasız olarak 7/24 esasına göre aylık trafik kontrol programlarına uygun şekilde görevlendirilecek. Radar aracı bulunmayan ilçe merkezlerinden geçen devlet yolu, il yolu gibi ana arterlerde hız denetimi yapılması için il merkezi trafik birimlerince planlama ve görevlendirmeler yapılacak. Okul, hastane, alışveriş merkezi gibi yayaların yoğun olarak bulunduğu yerlerde ve bu yerlerin çevresindeki cadde, sokak ve güzergâhlarda azami hız sınırının 30 km/s hıza düşürülmesi amacıyla çalışmalar yapılacak.
Kampanyalarla farkındalık arttırılacak
2021-2030 Karayolu Trafik Güvenliği Strateji Belgesinde belirlenen hedeflere ulaşmak için yıl boyunca toplumsal farkındalığı artırmaya yönelik etkinlik ve kampanyalar düzenlenecek, denetim/bilgilendirme faaliyetleri yürütülecek.
Kırmızı ışıkta geçme, seyir halinde cep telefonu kullanımı, tarım araçlarının uygun olmayan şekilde trafikte yer alması, alkol etkisinde araç kullanımı, otoyol ve şehirlerarası yollarda duraklama/parketme konularında eğitim/bilgilendirme çalışmaları yapılacak.
“Yaşam İçin Kısa Bir Mola” sloganıyla 59 ilde oluşturulan yaşam tünellerinde; emniyet kemeri kullanımının gerekliliği, cep telefonunun insan dikkati üzerindeki olumsuz etkileri, aşırı hız ve normal seyir hızının insan yaşamı üzerine etkisi, yakın takipten ve hatalı şerit değiştirmeden kaynaklanan kazalar ile yaya önceliği/güvenliği konularında özel olarak hazırlanan kısa filmler sürücü ve yolculara izletilecek.
Okul öncesi ve ilkokul öğrencilerine yönelik Çocuk Trafik Eğitim Parklarında uygulamalı trafik eğitimlerinin verilmesine devam edilecek. “Mobil Trafik Eğitim Tırı Türkiye Yollarında” sloganı ile hayata geçirilen “Mobil Trafik Eğitim Tırı” ile verilen uygulamalı eğitimlere okul idarelerinin öğrencileri ile birlikte katılmaları teşvik edilecek.
Ülke genelinde “yol ver hayata” kampanyası
İçişleri Bakanlığınca ülke genelinde yol ver hayata sloganıyla yeni bir kampanya başlatıldı. Kampanya kapsamında hazırlanan “kemerinle yol ver hayata”, “sabrınla yol ver hayata”, “kaskınla yol ver hayata”, “dikkatinle yol ver hayata” yazılı görseller ile farkındalık oluşturulacak.
İllerde emniyet kemeri kullanımına yönelik rapor çıkarılacak
Sürücülerde artan emniyet kemeri kullanım oranının yolcularda da sağlanabilmesi için etkin denetimler yapılacak ve yaptırımlar kararlılıkla uygulanacak. (2020 yılı 6 aylık istatistiki verilere göre, emniyet kemeri denetimlerinde denetime tabi tutulan sürücülerin sadece yüzde 1,82'sine cezai işlem uygulanmış, kalan yüzde 98.18'lik kısmının ise emniyet kemeri taktığı şeklinde bir ön kabul oluşmuştur.), Emniyet kemeri kullanım oranlarının il bazlı tespit edilmesi amacıyla üniversiteler ile şehirlerin yerleşim yeri içi ve dışı yollarında değişik zaman ve lokasyonlarda; sürücü, ön koltuk yolcu ve arka koltuk yolcular için sayım gerçekleştirilecek. Sayım sonucunda üniversiteler tarafından oluşturulan raporlar baz alınarak, kemer kullanım oranlarının artırılmasına yönelik bilgilendirme/denetim planları oluşturulacak.
Yaya ve okul geçitlerinin işaretleri standart hale getirilecek
Yaya/okul geçitlerindeki yatay ve dikey işaretlemeler kontrol edilerek standartlara uygun olmayanlar yenilenecek. Sürücülerin yaya ve okul geçitleri öncesinde uyarılarak dikkatlerini daha üst düzeye çıkararak yavaşlamalarını ve yayalara ilk geçiş hakkını vermelerini sağlamak amacıyla tüm ışıksız okul ve yaya geçitlerine araçların yaklaşım yönünde “Önce Yaya” görsellerinin çizdirilmesi tamamlanacak. Trafik denetimlerinde yayaların yoğun olduğu bölgelerde ve şehrin cazibe merkezlerinde oluşacak riskli davranışların önlenmesine yönelik olarak motorize ve yaya personelde yararlanılacak.
Cep telefonu denetimlerinde sivil personelden faydalanılacak
Trafikte önemli bir sorun olan seyir halinde cep telefonuyla konuşma ihlallerinin önlenmesine yönelik sivil personelden de istifade edilerek ihbarlı denetimlere ağırlık verilecek. Genel kolluk personelinin cep telefonu kullanımı ihlallerine karşı duyarlılığı artırılacak.
Kurban Bayrami'nda yoğun denetim
Kurban Bayramı dolayısıyla 81 il valiliğine gönderilen genelgede, bayram tatilinin 9 gün olmasına rağmen trafik tedbirlerinin 14-26 Temmuz tarihleri arasında 13 gün süreyle alınacağı ifade edildi.
Ayrıca Kurban Bayramı süresince günlük toplam 9 bin 259 ekip/ tim, 17 bin 430 personel görev alacak. Tedbirlerin alındığı 13 gün boyunca toplam 120 bin 372 ekip/tim, 226 bin 586 personel görev alacak. Ayrıca 30'u polis, 15'i jandarma olmak üzere toplam 45 baş müfettiş güzergahlarda ve kazaların yoğunlaştığı kara noktalarda, ekip ve personelin aldığı tedbirleri yerinde inceleyecek.
Sivil personel ile otobüs denetimi yapılacak
Toplam 690 sivil personel, 1.380 şehirlerarası otobüsü denetleyecek. 15 helikopter, 79 drone ile havadan denetim gerçekleştirecek. Toplam 1.100 polis ve jandarma maket model araç ve trafik ekibi ile denetim yapılacak.
Terminal denetimlerine ağırlık verilecek
Bayram dolayısıyla şehirlerarası yolculuk artacağı için terminal denetimlerine ağırlık verilecek. 66 yaşından gün almış, 26 yaşından küçük şoförlerin otobüs kullanmasına izin verilmeyecek. Terminal ve izin verilen yerler dışında şehirler arası otobüslerin kalkışlarına müsaade edilmeyecek. Terminallere giriş çıkış yapan bütün otobüs ve şoförler ile takograflar denetlenecek. Otobüslerde emniyet kemeri kullanımı denetimlerine de ağırlık verilecek.
Trafik ile ölümlü ve yaralanmalı kazaların yoğun olduğu saat dilimlerinde şoförler araç dışına davet edilerek bilgilendirme yapılacak. Tarımsal faaliyetin yoğun olduğu bölgelerde kara yolu üzerinde tarımsal zirai araçları, traktörler, biçerdöverler vb. araçların uygunsuz olarak seyretmelerine izin verilmeyecek.
Bakanlıktan motosiklet genelgesi: “kask” denetimlerine ağırlık verilecek
İçişleri Bakanlığı özellikle koronavirüs salgını dolayısıyla kargo, restoran, market gibi işletmelerin müşterilerine kuryeler aracılığıyla hizmet vermeye başlamasıyla artan trafikte motosiklet kullanımı dolayısıyla kask denetimlerini sıkılaştıracak. Bu kapsamda alınacak yeni önlemleri içeren genelge illere gönderildi.
Motosiklet kazaları incelenecek
Genelgeye göre, 2021 yılının ilk altı aylık döneminin 2020 yılının aynı dönemi ile karşılaştırılarak, motosiklet/motorlu bisiklet kazalarının yoğun olduğu alanlar tespit edilecek. Kazaların oluş türleri, zamanları ve sürücü kusurları vb. bilgilere dayalı olarak analizlerin yapılacak; etkin, sürekli ve yoğun denetimlerle saha hakimiyetinin artırılarak mobil/motorize trafik ekip/timlerin görünürlüğü artırılacak.
Tescilsiz, plakasız, sürücü belgesiz veya yetersiz sürücü belgeli, standart dışı başka bir araca ait ya da sahte plakalı, hurdaya ayrılmış veya trafikten çekilmiş motosiklet/motorlu bisikletlerin karayolunda kullanıldığının tespiti halinde ilgili mevzuat hükümleri uyarınca gerekli yaptırımlar uygulanacak.
Trafikte motosiklet kullanımına yönelik farkındalık artırılacak
Motosiklet/motorlu bisikletlerin trafik kurallarına uygun olarak trafikte yer alması, diğer araç sürücülerinin de motosikletlerin geçiş haklarına ve sürüş güvenliğine dikkatlerinin artırılmasına yönelik illerde bilgilendirme ve farkındalık faaliyetlerine yönelik proje ve kampanyalara ağırlık verilecek.
Motosiklet/motorlu bisiklet kullanımında kask takmanın ölüm/ağır yaralanma riskini düşürdüğünden hareketle “kask kullanımı” konusundaki denetimlerin artırılacak.
Trafik kolluğunca tescilsiz, tescil plakası görünürlüğü bozuk, ışık donanımı eksik/farklı olan, üzerinde teknik değişiklik yapılmış (aynaları sökülmüş, amortisörleri kesilmiş vb.), abart egzoz vb. gibi eksiklikleri bulunan motosiklet/motorlu bisikletlere karşı duyarlı olunacak. Bu eksikliklerin genel kolluk personelince tespit edilmesi ve aracın durdurulması halinde ise trafik personelinden destek talep edilecek.
Üzerinde taşıma kutusu bulunan (yan tarafta bulunan çantalar hariç) ancak bu hususu tescil belgesi ve bilgisayar kayıtlarına işletmediği tespit edilen motosiklet/motorlu bisiklet işletenleri hakkında gerekli işlemler yapılacak.
Yaya yolları (kaldırım) ve yaya geçitleri dahil yayalara ayrılmış alanları kullanan veya duran/duraklayan araçların arasından geçiş yapan motosiklet/motorlu bisiklet sürücülerine karşı duyarlı olunacak.
Motosiklet/motorlu bisiklet türü araçların hareket kabiliyetleri dikkate alınarak rutin/alışılmış uygulama yerleri ve denetimlerin dışında sivil ekip ve personel ile de denetim yapılacak. Trafik ekip/timleri ve/veya motosikletli asayiş birimlerince motosiklet/motorlu bisikletlere yönelik sık sık özel denetim gerçekleştirilecek. Motosiklet/motorlu bisikletlerin kazalarına ilişkin istatistiklerin düzenli olarak kamuoyuyla paylaşılacak.