Yeni doğan bebeklerde işitme duyusu ile ilgili testlerin yapıldığı Çukurova Üniversitesi Halil Avcı Duyma Engelli Merkezi’nde bir yandan da işitme duyusunu tamamen yitiren insanlar sessiz dünyalarından kurtarılıyor. Merkezde, işitme kaybı bulunan 4 yaşını geçmemiş çocuklara ve sonradan işitme kaybı oluşan kişilere halk arasında ‘biyonik kulaklık’ olarak bilinen koklear implant cihazı takılıyor. Sonradan işitme kaybı yaşayanlar cihazın takılmasının ardından normal hayatlarına devam edebiliyor. Ama sese alışık olmayan çocuklara duyduklarının ne olduğunu anlamlandırabilmeleri için eğitimler veriliyor. Ancak cihazın takılmasının ardından ilk defa bir ses duyan çocuklar oldukça korkuyor. Korkudan ağlayan çocuklara, duygulanan aileleri de gözyaşları ile eşlik ediyor.
İLK KEZ 2 YAŞINDA DUYDU
Ülkesindeki iç savaş nedeniyle Türkiye’ye gelen Suriyeli Bohar ve Abdullah Bettül çiftinin oğlu Muhammet Bettül’e yapılan testlerde işitme engeli teşhisi konuldu. Kahramanmaraş’ta kalan çift, çocukları Muhammet Bettül’ü Adana’daki Halil Avcı Duyma Engelli Merkezi’ne getirdi. Burada minik Muhammet’e ameliyat ile ‘biyonik kulaklık’ takıldı. İlk kez 2 yaşında bir ses duyan Suriyeli Muhammet Bettül, korkarak annesinin kucağında uzun süre ağladı. Anne Bohar Bettül de duygulanarak gözyaşlarına hakim olamadı.
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ülkü Tuncer, halk arasında ‘biyonik kulaklık’ olarak bilinen Koklear İmplant Cihazı’nın işitme cihazından hiçbir şekilde fayda göremeyen hastalara uyguladığını söyledi. İşitme cihazının aslında bir mikrofon görevi yaptığını belirten Prof. Dr. Tuncer, “İşitme cihazı sesi yükselterek kulağa ses olarak verir. Koklear İmplant Cihazı ise ses enerjisini elektrik enerjisine çevirerek direk işitme sinirini, iç kulağı uyarır. Bu nedenle de bir ameliyat gerektirir. Cihazın iki parçası bulunuyor. İç parçasını yaklaşık bir buçuk saat süren ameliyat ile uyguluyoruz. Bu Koklear İmplantının elektrotunu iç kulağa takıyoruz. Ameliyattan bir ay sonra dış parçası mıknatıs ile başa iste tutturuluyor. Cihazda bir işlemci var. Bu işlemci sesi elektriksel kodlara çeviriyor ve bununla işitme siniri uyarılarak beyine gidiyor" dedi.
“ELEKTRİKSEL BİR SES DUYUYORLAR”
Prof. Dr. Tuncer, ‘biyonik kulaklık’ın 4 yaşını geçmemiş çocuklara ve daha önceden duyan ancak sonradan işitme kaybı yaşayanlara takılabileceğine dikkat çekerek, “Eğer çocuk doğduğunda hiç duymuyorsa bu çocuğa ideali bir yaşında takmak. Hiç duymayan bir çocuğa bir yaşında taktık diyelim. Bu çocuk ilk doğan bebeğin duyduğu gibi bir ses duyacaktır. Duyar duymaz konuşmayacak doğal olarak. Hiç ses duymamış çocuk gürültü ve rahatsız eden bir ses gibi algılayabiliyor. Bu nedenle ağlıyorlar. Daha sonra anlamlandırdıkça hoşuna gidiyor bu. İlk 2-3 ayda tuhaflarına gidebiliyor. Bir de tabi bizim duyduğumuz bir ses gibi değil, elektriksel bir ses duyuyorlar. Onun için rahatsızlık duyabiliyorlar. Yeni doğan bir bebek nasıl bir yaşından itibaren konuşmaya başlıyorsa cihaz takılan çocuğun da bir eğitim süreci olacak. İlk kez sesi duyacak, bu sesi duyduktan sonra merkezimizde belli eğitim süreçleri var. Bu eğitimler çocuğun duyduğu seslerin ne olduğunu anlamlandırması için. Ama çocuk 3-4 yaşını geçtiyse artık şansı yok” diye konuştu.
Daha önceden duyan ve konuşan hastaların cihaz takıldıktan sonra hayatlarına kaldığı yerden devam edebileceklerini ifade eden Prof. Dr. Tuncer, “Daha önce duyan ve konuşan hastalarımız için bir eğitime gerek yok. Çünkü daha önceden o seslerin anlamlarını bildiği için yorumlamaları daha kolay. Bu hastaların cihaz takıldıktan kaldığı yerden duyma ve konuşmalarına devam ederler” şeklinde konuştu.
“BAŞARI ORANI YÜZDE 97”
Biyonik kulaklığın başarı oranın yüzde 97 olduğunu söyleyen Tuncer, psikolojik problemleri olanlarda başarılı olunamaya bilindiğinin altını çizdi.
Prof. Dr. Tuncer, yeni bebek sahibi olan ailelere de seslenerek, “Eğer çocuk doğduğunda hiç duymadığı fark ediliyorsa elimizi çabuk tutmamız lazım. Sağlık Bakanlığı’nın işitme taraması protokolü var. Her yeni doğan bebek işitme testinden geçiyor. Eğer bir işitme sorunu bulunursa 6 aylık iken işitme cihazı veriliyor. Bir yaşında da Koklear İmplant Cihazı takıyor. Bazen aileler bu süreci önemsemeyebiliyor. ‘Dayısı da teyzesi de geç konuştu’ deyip konuşmayan çocuğu merkezimize geç getirebiliyor. Çocuk 4 yaşından sonra gelse de hiç bir şey yapamıyoruz. O yüzden ailelerin çocukların duyup duymadığı konusunda bir bilgilerinin olması lazım. En ufak şüphede derhal ilgili merkeze getirmesi gerekiyor” dedi.