İLK DEMOKRATİK SEÇİMLER
1923’te Cumhuriyet’in ilanından sonra 1923, 1927, 1931, 1935, 1939, 1943 tarihlerinde tek partili seçimler yapıldı. 1945’te çok partili demokrasiyle geçildi. Bu seçim şekli Türkiye’de ilk olarak 1946 yılında tecrübe edildi.
CHP Milletvekilleri Celal Bayar, Adnan Menders, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü‘nün imzaladığı ve TBMM’ne verilen önergede, anayasal hak ve özgürlüklerin kullanılmasının önündeki engellerin kaldırılması istendi. Kabul edilmeyen ve açıktan bir meydan okuma olarak kabul edilen bu önergeye CHP’de deprem etkisi yaptı. 21 Eylül 1945’te Menderes ve Fuat Köprülü partiden ihraç edildi. Celal Bayar da milletvekilliğinden istifa etti. Bunlar 7 Ocak 1946’da Demokrat Part’yi kurdular. 5 Haziran 2946’da Mecliste erken seçim kanalı alındı. DP hazır olmamasına rağmen, 21 Temmuz günü yapılacak seçimlere katılma kararı aldı.
Açık oy ve gizli tasnif ve çeşitli yolsuzluk şikayetleri içinde yapılan seçimde Demokrat parti 62 Cumhuriyet Halk Partisi 397 Milletvekili çıkardı. 1950 Seçim öncesinde 5545 sayılı Seçim Kanunu çıkarıldı. Buna göre tek dereceli, eşit, genel, gizli oy, açık tasnif usulüne göre Adli denetim altında yapılan ilk seçim 134 Mayıs 1950’de yapıldı. Bu seçimlerde Demokrat Parti’den 408, Cumhuriyet Halk Parti’sinden 69, Mp’den 1 ve 9 bağımsız milletvekili seçildi. Eski Başbakan Şemsettin Günaltay dışındaki kabine üyelerinin hiçbiri milletvekili seçilmedi.
22 Mayıs’ta TBMM’de Meclis başkanlığına 385 oyla Refik Koraltan, Cumhurbaşkanlığına Celal Bayar 387 oyla seçildi. Hükümet ise Adnan Menderes başbakanlığında kuruldu. Demokrat Pari’nin ilk icraatı 18 yıldır Türkçe okunan ezanın yeniden Arapça okunması oldu. Demokrat Parti iktidarı ve Adnan Menderes ‘in başbakanlığı 27 Mayıs 1960 ihtilaline kadar devam etti.
Bir sonraki sayıda buluşmak üzere esen kalınız.