HABER-ARAŞTIRMA: Serkan KARAHAN
DSİ 7. Bölge Müdürlüğü tarafından geçtiğimiz Cuma günü Çarşamba’da düzenlenen 11 projenin temel atma ve açılış törenine Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu da katılmış, projelere görkemli bir temel atma töreni ile birlikte start verilmişti. Samsun’da yapılan 11 projenin temel atma töreni, Çarşamba’da yapılan projelerin büyüklüğü göz önüne alınarak, Çarşamba ilçesinde gerçekleşmişti. Törende Çarşamba’ da bir de ilk gerçekleştirilerek canlı yayınla diğer ilçelerde ki projelerin düğmesine birlikte basılarak adeta gövde gösterisi yapılmıştı.
Çarşamba’da açılışı gerçekleşen projelerin detayları ise şöyle;
Çarşamba ovasının sulama ve drenajını kapsayan projeler ilk olarak, 1992 yılında 82 707 hektar tarım alanının sulanması ve drenajını kapsayacak şekilde projelendirilmiş. Bu kapsam ilk olarak, 1992 yılında sağ sahildeki 16 bin hektar alanı kapsayan “Çarşamba Ovası Sağ Sahil Yüzeysel Drenajı 1. Merhale 1. Kısım İnşaatı'' işi ihale edilmiş ve çalışmalarına başlanmış, bu proje 2002 yılında tamamen yatırım programından çıkarılarak durdurulmuş.
-1993 yılında çalışmalarına başlanan ‘Sol Sahil Drenaj hattı’ ise 29 200 Hektar alanı kapsayacak şekilde projelendirmiş ve ihalesi yapılmış. Sol sahilde yapılan drenaj hattı çalışmalarında 258 kilometre drenaj kanalı, 13 kilometre mevcut drenaj kanalı temizliği, Yeşilırmak ıslahında 650 metre harçlı kargir duvar, 17 261 metre tahkimatlı sedde ve 300 adet sanat yapısı (menfez-kavşut) yapılarak 15 bin hektar alanın drenajı sağlanmıştır. 2009 yılı itibarıyla İşin fiziki gerçekleşmesi %70 civarında olan proje, Müteahhit firmadan kaynaklanan nedenlerle sözleşme 2009 yılında fes edilmiş. Projenin geriye kalan işleri ise DSİ 7. Bölge Müdürlüğü tarafından 2011 yılının sonunda yeninden ihaleye açılmış. 2012 yılının başında ‘Çarşamba Ovası Sol Sahil Yüzeysel Drenajı İkmal İnşaatı’ adı altında yaklaşık 19 milyon TL ihale bedeli ile yeniden sözleşme imzalanmış.
2012 yılında yeniden başlanan Çarşamba ovası sol sahil yüzeysel drenajı ikmal inşaatının proje detayları ise şöyle;
Yaklaşık 19 milyon ihale bedeli ile 17.04.2012 tarihinde başlayan proje 26.05.2016 tarihinde bitirilecek. Proje kapsamında, 36 km ana drenaj kanalı, 110 km yedek drenaj kanalı, 114 km tersiyer drenaj kanalı, 5 adet pompa istasyonu, 535 adet menfez, 6 adet köprü, 265 adet kavşut yapılacak. Projede ayrıca, daha önceden açılmış 238 km drenaj kanalının rehabilitasyonu yapılacak.
Çarşamba ovası sol sahil yüzeysel drenajı ikmal inşaatı Projesi; Ovacık Köyü, Damlataş Köyü, Karabahçe Köyü, Bölme Çayırı Köyü, Karamustafalı Köyü, Ahubaba Köyü, Yukarı Dikencik Köyü, Yeşilova Köyü, Aşağı Dikencik Köyü, Yukarı Karabahçe Köyü, Hacılı Çay Köyü, Epçeli Köyü, Beylerce Köyü, Kirazbucağı Köyü, Irmaksırtı Köyü, Melik Köyü, Kuşhane Köyü, Aşıklı Köyü, Beyyenice Köyü, Taşdemir Köyü, Çaltı Köyü, Karakulak Köyü ve Bayramlı Köylerini kapsayacak.
-Çarşamba’da yapılan bir diğer proje ise ‘Çarşamba Ovası Sağ Sahil Yüzeysel Drenajı İkmali ile 2 metre Kot Altı Arazisinin Pompalı Drenajı İnşaatı;
1996 yılında ihale edilen proje kapsamında 21 bin hektarlık bir alanın drenajı planlanmış. Proje kapsamında 2010 yılı sonunda, 138 kilometre drenaj kanalı, Terme Çayı ıslahında 8.315 metre taş tahkimatlı sedde, 1.137 metre beton duvar, 171 adet sanat yapısı yapılarak 8400 hektar alanın drenajı sağlanmış. Proje 2010 yılı itibari ile %50 oranında yapılmış. Proje firmanın iflasından kaynaklı durdurulmuş.
Ayrıca yine 1994 yılında projelendirilerek çalışmalarına başlanan Kumköy regülatörü ve 20 bin hektarlık sağ sahil sulama kanalı projesi kapsamında, 2011 yılında Kumköy regülatörü faaliyete geçmiş 20 bin hektarlık sulama alanının ise sadece bin hektarlık bir kısmı yapılabilmiş. Proje kapsamında bugüne kadar regülatör kısmı ile sulama şebekesinin 5,3 km ana kanal ve 9,5 km yedek sulama kanalı ve üzerindeki sanat yapıları tamamlanmış.
Önceki projelerden kalan sağ sahil drenaj ve sulama projesi birleştirilerek 5 Temmuz 2012 yılında, ‘Çarşamba Ovası Sağ Sahil Yüzeysel Drenajı İkmali İle 2m Kotu Altı Arazisinin Pompalı Drenajı İnşaatı’ adı ile yeniden ihale edilmiş.
2012 yılında yeniden başlanan ‘Çarşamba Ovası Sağ Sahil Yüzeysel Drenajı İkmali İle 2m Kotu Altı Arazisinin Pompalı Drenajı İnşaatı’ proje detayları ise şöyle;
5 Temmuz 2012 yılında ihale edilen projenin toplam maliyeti yaklaşık 70 milyon, Sözleşmede yer alan bitiriliş tarihi ise 2016 yılının sonu. Proje toplamda 52 bin hektarlık drenajı kapsayan projede 29 bin hektar yeni drenaj kanalı yapılacak. Bu ihale kapsamında yeni açılacak drenaj kanalları; Ana drenaj kanalı 65 km, Yedek drenaj kanalı 250 km ve Tersiyer drenaj kanalları 335km, Toplam drenaj kanalı uzunluğu 650 km şeklinde olurken, proje kapsamında 393 km kanalın ise rehabilitasyonu yapılacak. Ayrıca kanallar üzerinde 1.085 adet Menfez, 425 adet kavşut ve bu sanat yapılarının giriş çıkış yapıları imalatı yapılacak.
Proje kapsamında Terme Çayında Sağ sahilde 6.200 metre Sol sahilde 6.200 metre olmak üzere toplam da 12.400 metre taş tahkimatlı sedde çalışması da yapılacak ve proje sonuna kadar toplamda çeşitli boyutlarda 33 köprü yapılacak.
Sağ sahil yüzeysel drenajı projesi dahilinde; Sarayköy, Uzunköy, Altınlı, Dibekli , Çardar, Akbucak, Köybucağı, Kuşçulu, Beşikli ,Kürtün, Şeyhhabil, Taşpınar, Yağcılar, Yeni Cami, Alibeyli, Aybeder, Beşikli, Çanaklı, Dalbahçe, Demirarslan, Elmaköy, Eyercili, Gülyazı, Gündoğdu, İmanalisi, Karacalı, Kargucak, Karamahmut, Muşçalı, Oymalı, Orta Söğütlü, Özyurt, Sığırtmaç, Söğütlü , Süleymanlı, Emiryusuf, Bafracalı, Dağdıralı, Emiryusuf, Geçmiş, Suğluca, Karaağaç, Karacaköy, Acıklı, Demircili, Akkuzulu, Aşağıdonurlu, Yukarıdonurlu, Yamanlı, Kuşçulu, Akçaltı, Akçatarla, Allı, Aşağıesenli, Aşağıkavacık, Bafracalı, Çerçiler, Demirli, Denizler, Durusu, Etyemezli, Güneşli, Helvacalı, Karacalı, Kaydan, Kızılot, Kocakavak, Kumarlı, Mahmutlu, Muratlı, Namazlı, Ömerli, Paşayazı, Sahilköy, Tatarlı, Terzili, Uluköy, Ustacalı, Vakıfköprü, Yukarıesenli, Yukarıkavacık ve Zümrüt köylerinde drenaj kanalları açılacak ve açık kanalların rehabilitasyonu yapılacaktır.
12 Bakan eskitti
İlk temelin atıldığı 1992 yılında dönemin Çevre Bakanı Anavatan Partisinden Bedrettin Doğancan Akyürek’di. Aradan geçen yıllarda 2 kere isim değiştiren Bakanlık, temelin atıldığı dönemde Çevre Bakanlığı adı ile anılıyordu. Daha sonra Çevre ve Orman Bakanlığı son dönemde ise Orman ve Su işleri Bakanlığı haline dönüştü. Aradan geçen yıllarda 1992 yılında başlayan proje toplamda 12 Bakan eskitti. Son olarak Ak Parti Milletvekili Veysel Eroğlu’nun bakanlığında projeye yeniden temel atma töreni yapıldı.
Temel atma töreni sırasında Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu projenin üstlenici firmaları ile tören sırasında pazarlık yapmış, 2016 yılı sonu olan projelerin teslim tarihi için ise 2015 yılında bitirilme sözü alarak Çarşamba’dan ayrılmıştı. Proje tamamlandığında Çarşamba başta olmak üzere Terme, Salıpazarı, Ayvacık ilçelerinin yanı sıra temel atma töreninde Bakan Eroğlu’nun deyimi ile diğer ilçelerde ki toplamda 43 proje tüm ilçelere hayat verecek. Ayrıca Bakan Eroğlu, tören de önümüzde ki yıl 43 projenin Samsun’un plakası olan 55 adet projeye kadar çıkartılmasının sözünü de verdi.