Maliye Bakanlığı, Eylül 2015 'Bütçe Gerçekleştirmeleri Raporu'nu açıkladı. Rapora göre; merkezi yönetim bütçesi 2014 yılı Eylül ayında 9 milyar 211 milyon TL açık vermiş iken 2015 yılı Eylül ayında 14 milyar 101 milyon TL açık verdi.
2014 yılı Eylül ayında 4 milyar 578 milyon TL faiz dışı açık verilmiş iken 2015 yılı Eylül ayında 7 milyar 723 milyon TL faiz dışı açık verildi. 2014 yılı Eylül ayında bütçe giderleri 39 milyar 550 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2015 yılının aynı ayında yüzde 21,2 oranında artarak 47 milyar 937 milyon TL oldu. 2014 yılı Eylül ayında faiz hariç bütçe giderleri 34 milyar 917 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2015 yılı Eylül ayında yüzde 19 oranında artarak 41 milyar 559 milyon TL oldu. Diğer taraftan 2015 yılı Eylül ayında faiz giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37,7 oranında artarak 6 milyar 378 milyon TL olarak gerçekleşti.
2014 yılı Eylül ayında 30 milyar 339 milyon TL olan bütçe gelirleri, 2015 yılı Eylül ayında yüzde 11,5 oranında artarak 33 milyar 837 milyon TL olarak gerçekleşti. Vergi gelirleri ise yüzde 12,6 oranında artarak 29 milyar 542 milyon TL oldu.
BÜTÇE GİDERLERİ
2015 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 472 milyar 943 milyon TL ödenekten Eylül ayında 47 milyar 937 milyon TL gider gerçekleştirildi. Geçen yılın aynı ayında ise 39 milyar 550 milyon TL harcama yapıldı. 2015 yılı Eylül ayında, faiz hariç giderler için öngörülen 418 milyar 943 milyon TL ödeneğin yüzde 9,9’u kullanılarak 41 milyar 559 milyon TL gider gerçekleştirildi. Personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19,6 oranında artarak 11 milyar 379 milyon TL oldu. 2015 yılı Eylül ayında, personel giderleri için bütçede öngörülen 119 milyar 170 milyon TL ödeneğin yüzde 9,5’i kullanıldı.
2015 yılı Eylül ayında sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 16,9 oranında artarak 1 milyar 800 milyon TL oldu ve bütçede öngörülen 20 milyar 325 milyon TL ödeneğin yüzde 8,9’u bu ayda kullanıldı. 2015 yılı Eylül ayında mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3 oranında artarak 3 milyar 60 milyon TL olarak gerçekleşti ve bütçede öngörülen 41 milyar 153 milyon TL ödeneğin yüzde 7,4’ü bu ayda kullanıldı.
2015 yılı Eylül ayında cari transferler geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23,1 oranında artarak 18 milyar 840 milyon TL olarak gerçekleşti ve bütçede öngörülen 176 milyar 425 milyon TL ödeneğin yüzde 10,7’si bu ayda kullanıldı. 2015 yılı Eylül ayında sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 9 milyar 844 milyon TL transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 798 milyon TL oldu.
2015 yılı Eylül ayında cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 479 milyon TL, 2015 yılı Eylül ayında 4 milyar 782 milyon TL sermaye gideri, 509 milyon TL sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 1 milyar 189 milyon TL olarak gerçekleşti.
Faiz giderleri 2015 yılı Eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37,7 oranında artarak 6 milyar 378 milyon TL oldu. Faiz giderlerindeki bu artış, borç stokunun vade yapısına bağlı olarak ortaya çıkan dönemsel bir gerçekleşmeyi ifade etmekte olup, faiz giderleri program hedefleri ile uyumlu bir seyir izledi.
BÜTÇE GELİRLERİ
2014 yılı Eylül ayında bütçe gelirleri 30 milyar 339 milyon TL iken 2015 yılının aynı ayında yüzde 11,5 oranında artarak 33 milyar 837 milyon TL olarak gerçekleşti. 2015 yılı Eylül ayı vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12,6 oranında artarak 29 milyar 542 milyon TL oldu.
2015 yılı Eylül ayında genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,3 oranında azalarak 3 milyar 17 milyon TL olarak gerçekleşti. 2015 yılı Eylül ayında özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 1 milyar 147 milyon TL, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 130 milyon TL oldu.
Vergi türleri itibarıyla 2015 yılı Eylül ayı gerçekleşmelerine bakıldığında geçen yılın aynı ayına göre; dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 38,9, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 27,7, gelir vergisi yüzde 16,4, damga vergisi yüzde 13,2, özel tüketim vergisi yüzde 10,6, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 4 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 5 oranında artarken, kurumlar vergisi yüzde 21,3, harçlar yüzde 9,9 oranında azaldı.
OCAK-EYLÜL 2015 MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE
BÜTÇE DENGESİ
Merkezi yönetim bütçesi 2014 yılı Ocak-Eylül döneminde 11 milyar 930 milyon TL açık vermiş iken 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde 13 milyar 462 milyon TL açık verdi. 2014 yılı Ocak-Eylül döneminde 26 milyar 339 milyon TL faiz dışı fazla verilmiş iken 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde 31 milyar 303 milyon TL faiz dışı fazla verildi.
2014 yılı Ocak-Eylül döneminde bütçe giderleri 325 milyar 435 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2015 yılının aynı döneminde yüzde 13 oranında artarak 367 milyar 651 milyon TL oldu. 2014 yılı Ocak-Eylül döneminde faiz hariç bütçe giderleri 287 milyar 166 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde yüzde 12,4 oranında artarak 322 milyar 885 milyon TL oldu.
Diğer taraftan 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde faiz giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 oranında artarak 44 milyar 765 milyon TL olarak gerçekleşti. 2014 yılı Ocak-Eylül döneminde 313 milyar 504 milyon TL olan bütçe gelirleri, 2015 yılının aynı döneminde yüzde 13 oranında artarak 354 milyar 189 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri ise yüzde 15,3 oranında artarak 298 milyar 270 milyon TL oldu.
BÜTÇE GİDERLERİ
2015 yılı Ocak-Eylül döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 367 milyar 651 milyon TL olarak gerçekleşti. Personel giderleri, 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,6 oranında artarak 95 milyar 40 milyon TL oldu.
2015 yılı Ocak-Eylül döneminde sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,9 oranında artarak 15 milyar 517 milyon TL oldu. 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,3 oranında artarak 28 milyar 380 milyon TL olarak gerçekleşti. 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11,1 oranında artarak 138 milyar 784 milyon TL olarak gerçekleşti.
2015 yılı Ocak-Eylül döneminde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,6 oranında artışla 63 milyar 298 milyon TL transfer yapıldı. Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 7 milyar 166 milyon TL oldu.
2015 yılı Ocak-Eylül döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 8 milyar 444 milyon TL olarak gerçekleşti. Mahalli idare payları ise 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19,8 oranında artarak 34 milyar 357 milyon TL oldu.
2015 yılı Ocak-Eylül döneminde 29 milyar 934 milyon TL sermaye gideri, 5 milyar 553 milyon TL sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde 9 milyar 677 milyon TL olarak gerçekleşti.
Faiz giderleri 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 oranında artarak 44 milyar 765 milyon TL oldu.
BÜTÇE GELİRLERİ
2014 yılı Ocak-Eylül döneminde bütçe gelirleri 313 milyar 504 milyon TL iken 2015 yılının aynı döneminde yüzde 13 oranında artarak 354 milyar 189 milyon TL olarak gerçekleşti. 2015 yılı Ocak-Eylül dönemi vergi gelirleri tahsilatı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,3 oranında artarak 298 milyar 270 milyon TL oldu.
2015 yılı Ocak-Eylül döneminde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,6 oranında azalarak 42 milyar 158 milyon TL olarak gerçekleşti. 2015 yılı Ocak-Eylül döneminde özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 10 milyar 755 milyon TL, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 3 milyar 7 milyon TL oldu.
Vergi türleri itibarıyla 2015 yılı Ocak-Eylül dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında geçen yılın aynı dönemine göre; banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 20,7, özel tüketim vergisi yüzde 18,5, harçlar yüzde 18,1, damga vergisi yüzde 17,9, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 17,8, gelir vergisi yüzde 16,5, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 13,4, kurumlar vergisi yüzde 1,5 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 15,6 oranında arttı.