Tarım sektörü, doğanın tüm hassas dengelerine bağlı olarak ayakta duran bir ekonomi dalıdır. İklim değişiklikleri, doğal afetler, hastalıklar ve zararlılar gibi dış etmenlerin etkisi altında her an zarar görebilecek bir yapıya sahip. Bu nedenle, çiftçinin yalnızca üretime odaklanması yeterli değil; geleceğini de güvence altına alması şart. Tarım sigortası işte bu noktada devreye giriyor ve üreticiye can simidi oluyor.
Peki, tarım sigortası neden bu kadar önemli ve nasıl işliyor?
Tarım Sigortasının Kapsamı ve Sağladığı Güvenceler
Tarım sigortası, bitkisel üretim, hayvancılık, su ürünleri yetiştiriciliği gibi tarımsal faaliyetleri ve bu faaliyetlere bağlı tesisleri koruma altına alan geniş kapsamlı bir sigorta türüdür. Ürün sigortası, çiftçinin hasatını; hayvan sigortası ise çiftlik hayvanlarını koruma altına alır. Türkiye’de Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) tarafından sunulan bu sigorta, devlet desteğiyle büyük ölçüde sübvanse edilmekte ve çiftçiye önemli mali avantajlar sağlamaktadır.
Kapsama giren başlıca riskler:
• Don, dolu, fırtına, sel gibi doğal afetler
• Yangın ve yıldırım gibi beklenmedik felaketler
• Kurdela hastalığı, şap gibi hayvan hastalıkları
• Kuraklık ve aşırı yağış gibi iklimsel riskler
Her yıl değişen iklim koşulları ve giderek artan felaketler, tarım sigortasının ne denli önemli bir güvence olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Tarım Sigortası Türleri ve Detaylı Teknik Bilgiler
Tarım sigortaları, tarımsal faaliyetin türüne ve karşılaşılan risklerin çeşitliliğine göre farklı alt başlıklarda sınıflandırılır. Her bir sigorta türü, çiftçinin ihtiyaçlarına ve potansiyel tehditlere göre özel olarak tasarlanmıştır:
1. Bitkisel Ürün Sigortası
Bu sigorta türü, mahsulün doğal afetler ve çeşitli zararlılardan korunması için geliştirilmiştir. Bitkisel üretimde verimliliği tehdit eden birçok risk bulunur ve bu sigorta ile:
• Don ve dolu zararı
• Fırtına ve hortum gibi kuvvetli hava olayları
• Aşırı sıcak ve soğuk hava dalgaları
gibi risklere karşı güvence sağlanır. Bitkisel ürün sigortasında teminat bedeli, ürünün piyasa değeri ve o yılki üretim maliyetleri göz önünde bulundurularak hesaplanır.
2. Hayvan Hayat Sigortası
Hayvancılık sektöründe üretici, bir hayvanın hastalanması veya beklenmedik bir şekilde hayatını kaybetmesi durumunda büyük kayıplarla karşı karşıya kalır. Bu tür risklerin karşılanabilmesi adına:
• Hayvan hastalıkları,
• Doğal afetlerden kaynaklanan ölümler,
• Zorunlu itlaflar
gibi durumlar hayvan hayat sigortası kapsamına alınır. Teminat, hayvanın piyasa değeri ve yaşına göre belirlenir.
3. Sera Sigortası
Seracılık faaliyeti yapan üreticiler için oldukça önemli bir sigorta türüdür. Sera sigortası, özellikle fırtına, dolu, yangın gibi afetlere karşı seraları güvence altına alır. Seralar, tarımsal üretimde büyük yatırım gerektirdiğinden, bu tür afetler sonucunda maddi kaybın büyük boyutlara ulaşmaması için bu sigorta türüne sahip olmak önemlidir.
4. Tarımsal Kuraklık Sigortası
Son yıllarda kuraklık riski giderek artmakta ve çiftçilerin mahsul veriminde büyük kayıplara neden olmaktadır. Kuraklık sigortası, özellikle buğday, arpa, yulaf gibi tahıllar için geçerlidir ve belirlenen kuraklık seviyesinin üzerinde meydana gelen kayıpları karşılar.
Devlet Destekli Tarım Sigortası: Nasıl İşliyor?
Türkiye’de tarım sigortası, çiftçilere devlet desteği ile sunulmaktadır. Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) tarafından yönetilen bu sistemde, sigorta primlerinin büyük bir kısmı devlet tarafından karşılanmaktadır. Bu, çiftçilerin sigorta primlerine daha düşük maliyetlerle erişimini sağlar.
Devlet desteği oranları şu şekilde uygulanmaktadır:
• Bitkisel ürün sigortasında %50’ye kadar,
• Hayvan hayat sigortasında %80’e kadar destek sağlanır.
Sigorta yaptırmak isteyen çiftçi, Tarım İl Müdürlükleri aracılığıyla sigorta poliçesini kolayca çıkarabilir ve yıllık primlerini belirli dönemlerde ödeyerek sigorta sistemine dahil olabilir.
Tarım Sigortasının Geleceği ve İklim Değişikliği Etkileri
Tarım sigortası, özellikle iklim değişikliği ile birlikte önümüzdeki yıllarda daha da büyük önem kazanacaktır. Türkiye, Akdeniz iklim kuşağında yer aldığı için hem kuraklık hem de aşırı yağışlardan sıklıkla etkilenmeye başlamıştır. Bu da tarımsal üretimde büyük dalgalanmalara yol açmaktadır. Sigortanın sadece bir güvence değil, aynı zamanda risk yönetim aracı olarak görülmesi, çiftçilerin daha bilinçli adımlar atmasını sağlayacaktır.
Tarım sigortası yaptırmak, sadece mevcut ürünün ya da hayvanların korunması anlamına gelmez; bu sigorta aynı zamanda çiftçinin gelecekteki planlarını güvence altına almasına, yani sürdürülebilir bir üretim stratejisi geliştirmesine olanak tanır.
Tarım sigortası, modern tarımın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Çiftçi, ürettiği ürünlerin, yetiştirdiği hayvanların ve tüm emeğinin geleceğini koruma altına almak zorundadır. Doğanın şakası yok; doğal afetler veya beklenmedik olaylar karşısında tarım sigortası, çiftçiye yeni bir başlangıç yapma fırsatı verir. Bu nedenle, sigorta sadece bir maliyet değil, üreticinin geleceğine yaptığı en önemli yatırımdır.
Unutulmamalı ki, güçlü bir tarım sektörü, güçlü bir ülkenin teminatıdır.