Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) kampüsündeki Trabzon Teknokent bünyesinde faaliyet gösteren KAR-BİYOSİT Biyoteknoloji Ar-Ge Şirketi, Türkiye’de ilk defa Lepidoptera ve Coleoptera grubu, zararlı böceklerin tarım arazilerini, depolar ve ormanlarda yaptıkları zararı engelleyecek çevre ve insan dostu organik bir zirai mücadele ilacı üretti.
KTÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kazım Sezen, konuyla ilgili yaptığı açıklamada tarımda, ziraatte, ormancılıkta depolarda zararlı olan böceklere karşı biyolojik ilaç geliştirdiklerini belirterek şu ana kadar iki ilacın üretim aşamasının tamamlandığını söyledi. Sezen, “Öğretim üyeliğimin yanı sıra Türkiye’de şimdiye kadar hiç olmayan ve hiç yapılmamış bir işi başlamak adına iki tane önemli bir proje yürütüyoruz. Bunlardan bir tanesi tamamlandı. KOSGEB kapsamında aldık tamamladık. İkinci projemiz ise Tarım Bakanlığı projesi. Bu şirketimizi hem Tarım Bakanlığı hem de KOSGEB’in desteği ile kurduk. Şirketimizin alt yapısı tamamen hazır. İki projemiz de böceklere karşı. Tarımda, ziraatte, ormancılıkta depolarda zararlı olan böceklere karşı biyolojik ilaç geliştirme işiyle uğraşıyoruz. Şu an bir tanesinin patent başvurusunu yaptık süreç devam ediyor, ikincisini ise de patent başvuru aşamasına kadar getirdik. Alan denemelerini yaptık. Memeliler üzerine testlerini tamamladık. Zaten bildiğimiz bir gerçekti insanlar üzerine hayvanlar üzerine zararlı bir etkisinin olmaması. Bunu teyit etmiş olduk. Tarım ve Orman Bakanlığımızın genelde Kanada’dan ABD’den yada Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden ithal ettiği ilacı ilk kez Türkiye’de biz geliştirdik. İçerisinde etken madde olarak zararlı böceklerde hastalık oluşturabilecek bir bakteri mevcut. Bacillus thuringinsis maddesi. Bu bakterinin şöyle bir güzel bir özelliği var. Üretmiş olduğu toksin protein ne omurgalı diğer canlı gruplarda ne memeli türler üzerinde ne de insanlar üzerinde hiçbir zararlı etkisi yok. Tamamen etki mekanizması böcekler üzerine kurulmuş olan bir sistem. Dolayısıyla amacımız sadece tarımda, ziraatte ve ormancılıkta zararlı oluşabilecek bu böceklere karşı biyolojik ilaçla mücadele etmek. Kimyasalların yapmış olduğu zarar artık herkes tarafından çok net bir şekilde biliniyor. Dolayısıyla ihraç ettiğimiz ürünlerimiz bazen kimyasal kalıntılar yüzünden geri geliyordu. Amacımız bu problemleri aşabilmek, gerçekten sağlıklı bir ürün oluşturabilmek. Bu anlamda bilinçli bir üreticiye ihtiyacımız var. Bunu bir şekilde üreticiye duyurmamız lazım. Kimyasalların vermiş olduğu zararlardan kurtulmak adına bunlardan bir an önce vazgeçip hızlı bir şekilde biyolojik ilaçlara yönelmemiz lazım. Biz, doğaya, insana zarar vermeyen gerçekten çevreyi koruyan sadece zararlı böcekleri öldürmeye yönelik olarak bir ilaçla meşgulüz. Hep birlikte bunun üzerinde yoğunlaşmamız lazım” dedi.
“ÜLKEMİZDE YILDA 30 BİN TON KİMYASAL KULLANILIYOR”
Ülkemizde zararlı böceklere karşı yılda 30 bin ton kimyasal ilaç kullanıldığını bunun da maliyetinin yaklaşık olarak 250 milyon dolar olduğunu belirten Sezen, “Ülkemizde zararlı böcekler ile mücadele için yılda 30 bin ton kimyasal kullanılmaktadır. Bunun maliyeti yaklaşık 250 milyon dolardır. Başka bir deyişle, çevremizi ve bizleri zehirleyen kimyasallar için milyonlarca dolar para harcanmaktadır. Ülkemizde, kimyasalların bilinçsiz kullanımının önüne bir an önce geçilmesi için Tarım, Orman ve Sağlık bakanlıklarımızın ortak hareket ederek üreticimizi ve tüketicimizi bilinçlendirme çabaları içine girmeleri gerektiğini düşünmekteyiz. Her zaman kaybetmeden Tarım Bakanımızın destekleriyle en kısa sürede tesisleşmeyi tamamlayarak, ülkemizi bu konuda yurt dışına olan bağımlılığından kurtarılmalı ve geleceğimizi ve sağlığımızı güven altına almalıyız” diye konuştu.
BEKİR KOCA - OZAN KÖSE