Beyin felci olarak da bilinen serebral palsinin insan vücudundaki kasların hareketlerini veya vücudun duruşunu etkileyen bir grup fiziksel engel durumuna verilen isim olduğunu ifade eden Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hülya İnce, bu durumun çoğunlukla doğumdan önce olmak üzere olgunlaşmamış beynin gelişmesi sırasında meydana gelen hasardan kaynaklandığını belirtti.
"Belirtiler beynin bölgesi ve yaygınlığına göre değişir"
Serabral palsinin gelişmekte olan beyinde (anne karnındayken, doğumda, ya da doğduktan sonra 2 yaşından önce) oluşan bir zedelenme nedeniyle, çocuğun duruş ve hareketlerde güçlük çekmesi hali olduğuna dikkat çeken Dr. İnce, “Zedelenmenin beynin hangi bölgesinde ve ne kadar yaygın olduğuna bağlı olarak serebral palsinin belirtileri değişir. Örneğin, bazı hastalarda sadece hafif topallama, diğer bazılarında ise tekerlekli sandalye kullanma gereksinimi bulunabilir” diye konuştu.
Hamilelik ve doğumdaki sorunlar neden olabilir
Serebral palsinin sebeplerine de değinen İnce, "Sebepler arasında hamilelik ve doğum sırasında yaşanan sorunları sayabiliriz. Erken (prematüre) doğum, annede tansiyonun yükselmesi veya düşmesi, kan grubu (Rh/rh) uyuşmazlığı, geçirilen kanamalar ve enfeksiyonlar. Zor bir doğum esnasında bebeğin oksijensiz kalması veya doğum sonrası geçirilen ağır mikrobik hastalıklar, kafa darbeleri, yüksek ateş de serebral palsiye yol açabilir. Ama çoğu zaman da sebebi bulunamayabilir" şeklinde konuştu.
"Hastalık sebeplerinin çoğu önlenebilir"
Serebral palsiye yol açan hastalık sebeplerinin çoğunun önlenebilir olduğunun altını çizen Dr. İnce, "Sağlıklı ve kontrollü hamileliğin ardından doğumun hastanede gerçekleşmesi sayesinde serebral palsi vakalarının sayısı önemli ölçüde azaltılabilir. Annenin yaşının 18’in altında ve 40’ın üzerinde olması, ikiz-üçüz gibi çoklu gebelikler, gebelikte aşırı kilo alma ya da 5 kilodan az alma gibi risk etmenleri bilinirse, bir kısmının etkisi önlenebilir. Erken tanı ve erken tedavi başarıyı arttırmakta; her çocuğun gelişimi izlenmeli, yaşıtlarına göre farklılık görülürse ilk fırsatta doktora başvurulmalıdır" ifadelerini kullandı.
"Görme, işitme kayıpları ve zekâda gerilik olabilir"
Dr. İnce şunları söyledi:
"Çocuğun özellikle hareket gelişimi yaşıtlarına göre gerideyse daha geç oturmuş, emeklemiş veya geç yürümeye başlamışsa; kol-bacakları normalden daha gergin veya gevşekse; duruşu, oturuşu normalden farklıysa, serebral palsiden şüphelenilmesi gerekiyor. Bazı çocuklarda etkilenen kaslar normalden gergin (kasılı) durumdadır ve hastanın hareketlerini kısıtlar. Bazı çocuklardaysa kaslar fazlasıyla gevşektir ve hasta vücudunu istediği gibi yönetemez. Bazı çocuklarda vücudunun bir yarısı, bazılarının sadece bacakları, bazılarının ise tüm vücudu etkilenebilir. Ağız-boğaz kaslarının etkilenmesi sonucu konuşma güçlüğü de olabilir. Beyin zedelenmesinin yaygınlık derecesine göre görme ve işitme sorunları ve bir ölçüde zekâda da gerilik olabilir."
"Pek çok becerilerini ilerletebilirler"
Serebral palsinin tedavisi konusunda da açıklamalarda bulunan Dr. Öğr. Üyesi İnce, "Beyinde oluşan hasarı geriye döndürmek mümkün değildir fakat serebral palsili çocuk modern tıbbi ve destek tedavileriyle pek çok becerisini ilerletebilir. Tedavinin en önemli unsuru ailenin ve çocuğun ilgisi, uyumudur. Serebral palsi tanı ve tedavisi konusunda gelişmiş ve yetkin kurumlarda başlıca çocuk nörolojisi, fizik tedavi, ortopedi bölümleri, ayrıca çocuk psikiyatrisi, beyin cerrahisi, göz, kulak-burun-boğaz, beslenme, fizyoterapi-rehabilitasyon, ergoterapi, dil ve konuşma terapisi bölümleri hastanın tedavisinde rol alır. Bu bölümlerin her birinin hastanın işlevlerini artıracak, kapasitesini kullanmasını sağlayacak, günlük yaşamı kolaylaştıracak katkıları olur. Kas gevşetici ilaçlar, fizik tedavi, çeşitli dış destek cihazları (ortezler), botulinum toksini enjeksiyonları, cerrahi yöntemler ve kas-hareket-konuşma eğitim programları çocuğun durumuna göre seçilerek uygulanır. Bu yöntemler sayesinde serebral palsili çocuk yetenek ve becerilerini geliştirebilir, yaşama katılabilir ve yaşam kalitesini büyük ölçüde artırabilir" açıklamasında bulundu.
İHA