Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) Kızılot Bölgesi Proje Sorumlusu biyolog Fatih Polat, 26 kilometrelik Kızılot sahilinde, 15 ülkeden doğaseverlerin de yer aldığı çok sayıda akademisyen ve gönüllüyle 4 yıldır çalışma yürütüyor. Ekibin "yaşam nöbeti"ne eşlik eden su altı belgesel yapımcısı ve görüntü yönetmeni Tahsin Ceylan, caretta caretta yavrularının kumun altındaki yumurtalarından çıkarak mavi sularla buluştuğu anları kaydetti. Ceylan, ayrıca su altından da kaplumbağa yavrularının hiç durmadan 1-2 gün boyunca açığa yüzdükleri periyodu kayıt altına aldı. Ceylan'ın görüntüleme çalışmalarına, kamera asistanı Taner Şahakalkan ve EKAD doğa gözlem ekibi destek verdi.
Yuvalar tek tek tespit edilip koruma altına alınıyor
Fatih Polat, AA muhabirine, 4 yıldır mayıstan ekim ayına kadar bölgede caretta carettaların neslinin devamı için nöbet tuttuklarını söyledi. Antalya sahillerinin caretta caretta nesli için çok önemli olduğuna dikkati çeken Polat, "Akademisyen ve gönüllülerimizle yuvaları tek tek tespit edip koruma altına alıyoruz. Bu yuvalardan çıkan yavruların denizle buluşmalarını takip ediyoruz. Denizle buluşan 1000 yavrudan 1 ya da 2'si ergin birey haline geliyor. Bu ergin bireyler de 15-20 yıl sonra aynı kumsala gelip yuva yapıyor." dedi. Polat, bu yıl 100 bine yakın yavrunun Kızılot sahilinden denizle buluştuğunu bildirdi.
"Yumurtaların kuluçka zamanı 45-60 gün sürüyor"
Tahsin Ceylan da Türkiye'nin Akdeniz'de, Yunanistan ile deniz kaplumbağalarının en büyük yuvalama alanlarına ev sahipliğini yaptığını anlattı. Yuvalamanın en yoğun olduğu bölgelerin ise Antalya'nın Belek ve Kızılot sahilleri olduğuna işaret eden Ceylan, şöyle konuştu: "Deniz kaplumbağalarının boyları 50 santimetreye yaklaştığında cinsel olgunluğa erişirler. Yumurtalarını kumsala açtıkları 50 santimetre derinlikteki çukura bırakırlar. Yumurtaların kuluçka zamanı 45-60 gün arası sürüyor. Genellikle her yuvada yaklaşık 100 yumurta vardır ve dişi aynı sezonda 13 gün aralıklarla yuvalamaya çıkar. Dişi kıyıdaki yuvaya sadece bahar ve yazları geceleri gelir. Dişiler 2-4 yılda bir yuvalamak için kumsala çıkar ve aynı yılda ortalama 3-4 kere yuva yapar."
Ceylan, yavruların karasal yaşamı bırakıp hızlıca denize gittiğini dile getirdi. Embriyoların gelişim hızını kum sıcaklığının etkilediğini anlatan Ceylan, "Deniz kaplumbağalarının eşey kromozomları olmadığı için yavruların eşeyini kuluçka sıcaklığı belirler ve serin kumların erkek, sıcak kumların dişi üretme eğilimi vardır. Küresel iklim değişikliğinin kaplumbağaların yaşamını bu yönüyle etkileyeceği ifade edilmekte. Çoğu dişi genellikle daha önce yuva yaptığı kumsala geri dönmekte. Sadece aynı kumsalda görünmekle kalmayıp, daha önceki yuvalarının çok yakınlarına hatta doğdukları yere yuva yaparlar." dedi. Denize ulaşan yavruların "yüzme çılgınlığı" denilen bir periyotta durmaksızın yüzdüğünü dile getiren Ceylan, "Caretta carettaların kumun içinden çıkarak denizle buluşmaları ve 'yüzme çılgınlığı'nı kaydetmek muhteşemdi." ifadesini kullandı.