Topraktan çıkan altın: “Salep” 

Korona virüsü (Covid-19) tüm dünyayı ekonomik anlamda sıkıntıya sokarken, Türkiye’de ise bitkisel üretime ayrı bir önem veriliyor. Metrekareye düşen gelir bazında en karlı ürünlerden biri olan salep üretimine Samsun’un 19 Mayıs ilçesinde devam ediliyor. Son yıllarda oldukça artan salep üreticisi sayısına rağmen, kuru salebin kilosu 500 TL’ye kadar satılabiliyor. 
   
  “Yaş salebin kilosu 100, kuru salebin kilosu 500 TL” 
  Salebin çok karlı bir üretim kalemi olduğuna dikkat çeken Samsun 19 Mayıs İlçesi Ekolojik Üreticiler Eğitim ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Hakkı Karaman, “19 Mayıs ilçesinde 60’a yakın çiftçimiz kayıtlı olarak salep üretiyor. Son zamanlarda salep üretimine talep çoğaldı. Maliyeti yüksek bir bitki olduğu için küçük alanlarda başlayıp, birkaç yıl çoğalttıktan sonra satımına geçilirse daha karlı olur. Çünkü ilk dikimde maliyet fazla oluyor. Bu işi dönüm bazında yapmak için 3-4 yıl satmadan çoğaltarak büyütmek gerekiyor. 3-4 yılın ardından ortalama metrekareye 1 kilo civarında yaş ürün alınır. Yaş ürün bu yıl fiyatlar belirlenmemesine rağmen 80-100 TL gibi bir rakamın üzerinde duruyoruz. Kurutulursa bu oran 5’te 1’e düşer. 5 kilo yaş salepten 1 kilo kuru salep çıkar. Kurutulduktan sonra da 500 TL’ye kadar kurutma kıvamına göre en yüksek fiyatlardan alınabiliyor” dedi. 
   
  “Salebi çoğaltarak kendi imkanlarımızla 50 dönümlük üretim alanı oluşturduk” 
  Salebin yumrularını çoğaltarak üretimi arttırdıklarını dile getiren Hakkı Karaman, “Salep ile ilgili çalışmamız 2016 yılında bakanlığın bize verdiği izinlerle doğadan tarlamıza indirmemiz ile başladı. Kendi imkanlarımızla çoğaltarak 50 dönümlük üretim alanı oluşturduk. Diğer tıbbi bitkilerden kekik, nane, adaçayı, ekinezyayı da çoğaltıp bu bölgede işlenip, kurutulup, işlenerek piyasaya sürülmesi çalışmalarını da tamamladık. Salebin yılda 2 sefer dikim dönemi olur. Fideden ekim dönemi ekim, kasım, aralık ve bazen de ocak ayına kadar yeni yumrularını oluşturmadan dikilebiliyor. Bir de bunun hasat sonu nisan, mayıs ayında hasattan ayırdığımız yumrulardan tohumluk olarak mayıs sonrasında dikilebiliyor. Salep tamamen yabani bir bitki olduğundan, depolama koşullarına uymaz. Hasat sonrası bir an önce toprağa gitmesi lazım. Özellikle uyuma dönemini toprak altında geçirip, kışa doğru o yılki iklim yapısına göre çimlenerek fide haline gelir. Ocak, şubatta fide kısmı büyür. Kış soğuğunu yedikten sonra yeni yumrularını oluşturur. Nisan, mayıs gibi de çiçeklenince hasadı başlar. Hasat sonrası anaç yumrular fideden kopartılmadan tekrar toprağa geri dikilir. Alınan diğer taze yumrular işlemek için satılacaksa satılır, tohumluk olacaksa kısa zamanda toprağa ekilir” diye konuştu. 
   
  Başkan Topaloğlu: “Salep üretimini çoğaltıp, ülke dışına ihraç etmek istiyoruz” 
  İlerleyen dönemde artan salep üretiminin daha da çoğaltarak, ülke dışına ihraç etmeyi de hedeflediklerini vurgulayan 19 Mayıs Belediye Başkanı Osman Topaloğlu, “İlçemiz tarım ve turizm anlamında gelişimine devam ediyor. Turizm Nebiyan ve Kızılırmak Kuş Cennet ile birlikte ciddi bir ivme kazandı. İlçemizde birçok bitkisel ürünün yanında salep de üretiliyor. Salep konusunda farkındalık oluşturan ilk ilçelerden biriyiz. Yıllar önce derneği kurularak faaliyetlerine başladı. Şu anda yaklaşık 50 dekar alanda onlarca üreticiyle üretim yapılmakta. 30 tonun üstünde de bir ürün bekleniyor. Bu sayı biraz daha arttırılırsa, 19 Mayıs’ı salebi yetiştirmekten öteye ülke dışına pazarlamasının yapılabileceği duruma getirmek istiyoruz. İlerleyen süreçte Salep Araştırma ve Geliştirme Merkezi adı altında projeyi hayata geçirmek istiyoruz. Salebin dönüm başına düşen geliri, diğer ürünlere göre 2 kat daha yüksek. Salep ayrıca birçok ürünün yetişmediği kumlu ve sulak alanda yetişebiliyor. Bu alanların da değerlendirilmesi noktasında çok önemli buluyoruz. Salebin ayrıca diğer tarım ürünleri gibi donma gibi bir riski de bulunmuyor” şeklinde konuştu. 
   
  Salep hakkında bilgi 
  Salep otsu ve köklü bir bitkidir. Özellikle içerdiği glikomannan maddesi nedeniyle dondurma üretiminde sıklıkla kullanılır. Enerji veren, göğsü yumuşatan, zihnin çalışma kuvvetini artıran, kabızlık ile ishali engelleyen ve daha birçok konuda vücuda ciddi anlamda destek sağlayan salep, taşıdığı tohum ile de girişimciler içinde ciddi fırsatlar sağlıyor. 
iha