Yaklaşık 150 milyon dolara mal olan ve 7 yılda 4 etap şeklinde tamamlanan sistem, kapsamı ve özellikleri açısından dünyada tek olma özelliği taşıyor.
Karayolları 10. Bölge Müdürü Selahattin Bayramçavuş, Trabzon’daki bölge müdürlüğü bünyesindeki Tünel Kontrol Merkezi’nin çalışmaları hakkında bilgi verdi. Karadeniz Sahil Yolu üzerindeki tünellerin elektrifikasyon işlerinin inşaatına 2005 yılı içerisinde başlanıldığını hatırlatan Bayramçavuş “Sistem, 4 etap halinde 2012 yılında tamamlanmıştır. Karadeniz Sahil Yolu’nun Giresun ili Keşap ilçesinden başlayıp Artvin ili Hopa ilçesi Sarp Sınır Kapısı arasında kalan yaklaşık 300 km’ lik yol güzergahı üzerinde değişik 30 noktada bulunan tünellerin toplam uzunlukları 34 bin 675 metredir. Bu tünellerin 13 adedi tek tüp, 17 adedi çift tüpten oluşmaktadır. Söz konusu tünellerin lokal olarak kontrol ve kumandası grup tünellerin bir noktaya toplanması yöntemiyle 7 farklı alt kontrol merkezi oluşturularak sağlanmıştır. Bu alt kontrol merkezleri Uluburun, Tirebolu, Araklı, Çamburnu, Sarayköy, Pazar ve Arhavi tünellerinin yakınlarında bulunmaktadır. Tünellerin tamamının kontrol ve kumandası ise Karayolları 10. Bölge Müdürlüğümüz sahasında oluşturulan Trabzon Tünel Kontrol Merkezi’nden sağlanmaktadır. Tüneller arasında görüntü ve veri taşınması Türk Telekom A.Ş.’ ye ait fiber optik kablo üzerinden sağlanmaktadır. Tüm güzergâh boyunca 8 kıl fiber optik kablonun tahsisi protokol ile Karayolları Genel Müdürlüğü’ne yapılmıştır. Bu tahsis işlemi için Karayolları herhangi bir ücret ödememiştir. Proje kapsamında tünellerin kontrol ve kumandası yanında 300 km’lik güzergâhın değişik noktalarında kurulan değişken mesaj işaretleri ve değişken trafik işaretleri sayesinde kontrol ve kumanda yapılabilmekte, sürücüler ve yayalar bilgilendirilebilmektedir” dedi.
Tünel Kontrol Merkezi’nin yaptığı görev itibariyle dünyada bu kapsamda hizmet veren tek merkez olma özelliğine sahip olduğuna dikkat çeken Bayramçavuş “Uluslararası olarak bu şekilde hizmet veren merkezler genelle 1-2 tünele hizmet verirler, bu merkez hizmet verdiği konum itibariyle bu denli hizmet itibariyle dünyada tektir. Merkezime bağlı gerek tünel giriş-çıkışlarında, içlerinde, güzergah boyunca, tehlikeli yerlerde 500’ün üzerinde kameramız bulunmaktadır. 500’ün üzerindeki kameranın yaklaşık 80 tanesi hareketli kameralardır. Bu merkezden kamerayı istediğimiz yöne yönlendirerek, görüntü alabiliyoruz. Buradan aynı zamanda otomasyonla tünellerdeki her türlü havalandırmalar, radyo anonsu, tünel giriş ve çıkışlarındaki elektromekanik mesaj sistemlerine buradan müdahale etme gibi her türlü imkan burada hem otomasyon olarak yapılabilmekte hem de manuel olarak yapılabilmektedir. Böyle bir merkezimizin ülkemize hizmet vermesi, bölgemize hizmet vermesi gerçekten gurur verici bir olaydır” diye konuştu.
“SİSTEM GÜVENLİK GÜÇLERİNE DE YARDIMCI OLUYOR"
Tünel Bakım İşletme Şefi Halil İbrahim Salimoğlu ise tünellerdeki kaza, yangın ve benzeri istenmeyen olaylara karşı da her türlü tedbirin alındığını söyledi. Salimoğlu “Tüneller içerisinde enerjini temini, aydınlatma, havalandırma, trafik kontrolü yangın söndürme, radyo anonsu, yangın algılama ve ihbar sistemlerimiz ve buna benzer sistemlerimiz bulunmaktadır. Bu sistemlerimiz otomatik motta çalıştığı gibi manuel sistemde de çalışabilir. Trafik kontrolü ile yaptığımız işlem, kamera sistemlerinden aldığımız bilginin sayısal olarak işlemi istenmeyen olayların özetlenerek trafik kontrol ekipmanlarımıza otomatik senaryoların basılmasından ibarettir. Bu şu demektir; tünel içerisinde bir aracın durması, bir yayanın fark edilmesi, bir aracın ters dönme hareket etmesi bizim için istenilmeyen olaylardır. Bu tip olaylar ve tünel içerisinde kazalar bu senaryodaki istenmediğimiz durumlar olarak işlenmiş, otomatik olarak trafik ekipmanlarımıza bu çarpılarla veya kırmızı iptallerle şerit değiştirme veya şerit iptali olarak trafiği kontrol etme yetkisini bize vermektedir. Tünel içerisindeki yayalara, sürücülere sesli olarak buradan anons etme imkanını bize tanımaktadır. Tünel radyo sistemimiz tünel içerisinde sürücülerin araçlarının radyo kısmını açmaları anında 28 adet FM radyo yayını üzerinden bir takım bilgilendirme mesajlarını sürücülere radyo yayınlarından dinletebilmekteyiz. Herhangi bir yangın anında yangının çıkış yeriyle ilgili sistem bize hemen haber vermekte ve operatör müdahalesi olmadan yangına kendi senaryosunu çalıştırarak yangına müdahale olabilmekteyiz. Aynı zamanda tünel içerisinde su ile yangına müdahale edebilme yetkimizde vardır. Uzunluğu 600 metreden daha uzun olarak tünellerle bu sistemlerde bu sistem mevcuttur” ifadelerini kullandı.
“Tünellerimizde zaman zaman istenilmeyen kazalar ve olaylar olmaktadır” diyen Salimoğlu, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Herhangi bir araç kazası veya istenilmeyen durumda sistemimiz bunu direk olarak haber vermektedir. Sahada ekiplerimizle, gerekse buradaki ekiplerimizle, yerel ve ulusal güvenlik güçleriyle irtibat haline geçiyoruz. Emniyet veya jandarmaya anında bilgi verebiliyoruz, bilgi paylaşımına her zaman açığız. Herhangi bir kaza veya adli durumlar için plaka tanıma sistemimizde mevcuttur. Herhangi bir kaçak veya suçlu tespiti istenilmesi durumda güvenlik ekipleriyle bu görüntüleri paylaşabiliyoruz.”
SİSTEM 250 TÜNELİ İZLEYECEK KONUMA GETİRİLECEK
Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yapımı tamamlanan toplam 85 tünelde trafik akışı sağlandığını, yapımına başlanan, planlanan ve tamamlanmak üzere olan tünellerle birlikte bu sayının 250'ye çıkacağını ifade eden Salimoğlu, "Cankurtaran, Ovit, Salmankaş, Eğribel ve Zigana Tünelleri'nin de tamamlanarak bu sisteme dahil edilmesi ile birlikte Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki tüm tüneller tek bir merkezden kontrol edilecek" şeklinde konuştu.
Tünel İzleme Merkezi projesinde toplam 61 kişinin çalıştığını belirten Tünel Bakım İşletme Şefi Halil İbrahim Salimoğlu, projede kullanılan malzemeleri ise şu şekilde sıralandı:
“2 milyon metre farklı kesitlerde kablo, toplam güçleri 12.775 kVA olan 27 adet 31,5 / 0,4 kV transformatör, toplam güçleri 8.343 kVA olan 27 adet dizel jeneratör, toplam güçleri 1.905 kVA olan 67 adet kesintisiz güç kaynağı, toplam güçleri 7.380 kW olan164 adet jetfan, 274 adet değişken trafik işareti (VTS), 36 adet değişken mesaj işareti (VMS), 17 adet elektronik gabari, 17 adet mekanik gabari, 13 adet plaka okuma sistemi, 8 adet hava-yol-durum algılayıcı, - 880 adet kamu anons hoparlörü, 5 bin 205 adet değişik güçlerde aydınlatma armatürü, 526 adet kamera, 179 adet acil haberleşme telefonu (tünel içi ve tünel dışı)”
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.