Boşanma evliliği eşler hayattayken sona erdiren bir durumdur.Boşanma davaları “Aile Mahkemeleri’’nde açılıp görülmektedir. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise; Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılır.  Boşanma davası eşlerden birisinin mevcut evliliğin, sona ermesi için, boşanmaya sebebiyet veren olayları ve boşanma talebini bir dilekçe ile mahkemeye sunmasıdır. Boşanma nedenleri Türk Medeni Kanunumuzda madde 161 ve devamında yer almaktadır. TMK da yer alan boşanma nedenleri;

• Zina (TMK 161. Madde)
• Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış (TMK 162. Madde)
• Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme (TMK 163. Madde)
• Terk (TMK 164. Madde)
• Akıl hastalığı (TMK 165. Madde)
• Evlilik birliğinin sarsılması (TMK 166. Madde)

şeklinde düzenlenmiştir.

Boşanma davası anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma davası olarak ikiye ayrılır.  Anlaşmalı boşanma davası TMK 166/3 maddede düzenlenmiştir. TMK 166/3 maddesine göre; eşler arasındaki evliliğin bir yıl sürmüş olması, eşlerin boşanma ve boşanmanın sonuçları konusunda anlaşmaya varmış olması, eşlerin bu anlaşmayı duruşmada hazır bulunarak tekrar etmesi ve eşler arasındaki bu anlaşmanın hakim tarafından uygun bulunması gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma davası genelde tek celse de sonuçlanan boşanma davası türüdür. Tabi TMK 166/3 te ki tüm koşulların sağlanmış olması gerekir. Anlaşmalı boşanma davası açıldıktan sonra mahkemenin iş yoğunluğuna bağlı olarak bir hafta ile bir ay sonrasına duruşma günü belirlenir.Duruşma günü tüm koşulların varlığı halinde boşanmaya karar verilir. Gerekçeli kararın taraflara tebliğ edilmesi üzerine istinaf süresinin dolmasıyla gerekçeli karar kesinleşir. 

            Çekişmeli boşanma davası ise boşanma ve boşanmaya bağlı sonuçlar nafaka, tazminat, velayet vs. konusunda taraflar arasında anlaşmanın bulunmadığı hallerde çekişmeli boşanma davasından söz edilir. Çekişmeli boşanma davası dilekçeler aşaması, ön inceleme duruşması aşaması, tahkikat aşaması, sözlü yargılama aşaması ve hüküm aşaması olmak üzere beş aşamadır.

Dikkat edilmesi gereken bir husus çekişmeli boşanma davasında protokol olmaz boşanma dilekçesi olur. Çekişmeli boşanma davası açabilmek için boşanma dava dilekçesi ve kimlik fotokopisi eklenmesi yeterli olacaktır. Yargılamanın ilerleyen aşamalarda delil ve tanık listesi ayrıca sunulacağından delillerin ve tanık listesinin dava açılırken sunulması zorunlu değildir. Boşanma davasını bir avukat aracılığıyla açacaksanız avukata ‘Boşanma vekaletnamesi ’ vermeniz gerekmektedir.

Boşanma davasında, kusur oldukça önemli olup, boşanmaya, tazminata ve nafakaya karar verilmesinde önem taşımaktadır. Boşanma davasında kusur belirlenmeksizin boşanmaya, tazminata ve nafakaya hükmedilemez.  Hakim öncelikle tarafların kusurlu eylem ve hareketlerine göre, tarafların kusur derecelerini yani kusursuz, az kusurlu, eşit kusurlu ve ağır kusurlu olduklarını belirler.

Boşanma davası açabilmek için eşin kusursuz ya da az kusurlu olması gerekmemektedir. Kusurlu eş de boşanma davası açabilir. Ancak davacının kusuru daha ağır ise davalının açılan davaya itiraz hakkı bulunmaktadır. Boşanmaya karar verilebilmesi için davalı eşin az da olsa kusurunun bulunması gerekmektedir.

Tarafların birbirinden maddi manevi tazminat taleplerinin bulunmaları durumunda bu taleplerinin kabulüne karar verilebilmesi için tazminat talebinde bulunan eşin diğer eşe göre kusursuz ya da az kusurlu olması gerekir. Eşit kusurlu ya da ağır kusurlu olan tarafın tazminat talebi reddedilecektir.

Boşanma davasında kusur oranı belirlenirken tarafların eylemlerinin ağırlıkları önemli olup her somut olay ayrı ayrı değerlendirilecektir.

            Boşanma davasının sonunda mahkeme davayı reddedebileceği gibi davayı kabul ederek boşanmaya da karar verebilir. Ayrıca boşanmaya ilişin davada hakim ortak hayatın yeniden kurulması olasılığının bulunduğunakanaat getirirse ayrılığa da karar verebilir. Ayrılığa bir yıldan üç yıla kadar bir süre için karar verilebilir. Bu ayrılık süresince de ortak hayat yeniden kurulamazsa eşlerden her biri boşanma davası açabilir.

Ek olarak; boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak üç yıl geçmesi hâlinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir. Burada artık durum hakimin takdirinde değildir. Ortak hayatın yeniden kurulamadığının ispatlanması halinde hakim boşanmaya karar vermek zorundadır. Saygılarımla.

Av. Ercan İLERİ

[email protected]