Son yıllarda tarım arazilerimizde adını sıkça duymaya başladığımız kahverengi kokarca (Halyomorpha halys), ülkemiz için ciddi bir tehdit haline geldi. Aslen Doğu Asya kökenli olan bu zararlı, özellikle fındık, mısır, elma ve üzüm gibi ürünlerde ciddi verim kaybına yol açıyor. Peki, bu istilacı türle mücadelede ne durumdayız?

Zararlının Yayılımı ve Ekonomik Etkileri

Kahverengi kokarca ilk kez 2017’de Doğu Karadeniz’de tespit edildi. Karadeniz’in nemli ve ılıman iklimi, bu zararlı için adeta bir üreme cenneti. Özellikle fındık üretiminde %30’a varan verim kayıpları yaşanması, bölge ekonomisini derinden etkiliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verilerine göre, zararlının yol açtığı kayıplar yıllık milyonlarca doları buluyor.

Bu noktada, sadece tarım değil, halk sağlığı da tehdit altında. Kokarcanın evlere girerek yaşam alanlarını işgal etmesi, halk arasında rahatsızlığa yol açıyor. Her ne kadar zararlının insan sağlığına doğrudan bir etkisi olmasa da bıraktığı kötü koku ve psikolojik etkileri göz ardı edilemez.

Mücadele Stratejileri

Bugüne kadar kahverengi kokarca ile mücadelede hem biyolojik hem de kimyasal yöntemler denendi. Özellikle böcek öldürücü ilaçlar, yaygın olarak kullanılan bir yöntem. Ancak bu ilaçların ekosisteme verdiği zarar, çevreci gruplar ve uzmanlar tarafından eleştiriliyor.

Son dönemde en çok umut bağlanan yöntem ise biyolojik mücadele. Kahverengi kokarcanın doğal düşmanı olan Samurai Wasp (Trissolcus japonicus) türünün bölgeye adaptasyonu için çalışmalar yapılıyor. Bu küçük arı türü, kokarcanın yumurtalarını parazitleyerek üremesini engelliyor. Ancak bu yöntemin etkili olabilmesi için yerel ekosisteme zarar vermeden uygulanması gerekiyor ve bu da hassas bir dengeyi gerektiriyor.

Çiftçiler ve Halk Ne Yapmalı?

Kahverengi kokarca ile mücadele sadece devletin değil, halkın ve çiftçilerin de sorumluluğunda. Uzmanlar, evlerde kokarcanın girmesini engellemek için pencere ve kapı izolasyonlarının güçlendirilmesini öneriyor. Çiftçilere ise erken uyarı sistemlerini kullanarak ürünlerini düzenli olarak kontrol etmeleri, gerektiğinde yetkililere bilgi vermeleri tavsiye ediliyor.

İleriye Bakış

Mücadelede belli bir mesafe kat edilmiş olsa da, kahverengi kokarca hâlâ kontrol altına alınabilmiş değil. Tarım politikalarında uzun vadeli bir planlama şart. Özellikle biyolojik mücadele yöntemlerinin yaygınlaştırılması, çiftçilerin bilinçlendirilmesi ve uluslararası iş birliklerinin artırılması büyük önem taşıyor.

Unutmayalım, kahverengi kokarca sadece bir tarım zararlısı değil; aynı zamanda ekosistem dengemizi ve tarım geleceğimizi tehdit eden bir krizdir. Bu krizi aşmak için her birimizin üzerine düşeni yapması gerekiyor.